چکیده سراهای تاریخی بازار تبریز شاهکارهای معماری و تجارت ایران

بازار تبریز به عنوان یکی از بزرگترین و کهنترین بازارهای سرپوشیده جهان به دلیل دارا بودن ویژگیهای معماری منحصر به فرد و نقش تاریخی-فرهنگی برجسته در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این بازار افزون بر ایفای نقش محوری در تبادلات تجاری به مثابه گنجینه ای ارزشمند از میراث فرهنگی ملموس و غیرملموس در کانون توجه پژوهشگران و گردشگران قرار دارد. در این میان، سراها به عنوان فضاهای سرپوشیده با کارکرد تجاری و اقامتی از اجزای اصلی و شاخص این مجموعه تاریخی به شمار می روند. هدف از این پژوهش بررسی و دسته بندی ویژگیهای معماری ۲۶ سرای منتخب در بازار تبریز است و به سوال با توجه به ویژگیهای معماری سراهای بازار تبریز چه تفاوتها و شباهتهایی بین این سراها وجود دارد و بر اساس این ویژگیها چگونه می توان یک دسته بندی جامع و مناسب از سراهای بازار تبریز ارائه کرد؟ به روش توصیفی-تحلیلی پاسخ داده می شود. جمع آوری داده ها از طریق مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی (مشاهده) و (پیمایش) صورت گرفته است. یافته های پژوهش نشان داد که سراهای بازار تبریز به چهار دسته: سراهای با صحن بزرگ و تزئینات آجرکاری، سراهای با صحن کوچک و هندسه نامنظم، سراهای دارای فضای مرکزی و صحن های راهرو مانند، و سراهای بدون صحن با معماری معاصر تقسیم می شوند. با توجه به این یافته ها، می توان نتیجه گرفت که نحوه طراحی صحن ها، نوع تزئینات و استفاده از مصالح در سراهای بازار تبریز نه تنها دارای ارزش های تاریخی و فرهنگی است، بلکه می تواند به عنوان منبعی ارزشمند برای درک تحولات اقتصادی و اجتماعی در طول زمان مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

سرا ، بازار تبریز