پیوند میان معماری منظر، بوم شناسی و زیبایی شناسی در معماری

در دهه های اخیر چالش های ناشی از رشد شتابان شهری، تخریب منابع طبیعی و بحران های اقلیمی معماران و طراحان شهری را به سوی بازاندیشی در اصول طراحی سوق داده است. معماری منظر به عنوان حوزه ای میان رشته ای نقش مهمی در پیوند معماری با طبیعت ایفا می کند و با به کارگیری اصول بوم شناسی به ارتقاء کیفیت محیط و پایداری شهری کمک می کند. در عین حال مولفه زیبایی شناسی به عنوان بعدی، ادراکی، فرهنگی و فلسفی در مقبولیت اجتماعی و ارتقاء تجربه فضایی کاربران موثر است. این پژوهش با هدف تبیین پیوند میان سه مولفه معماری منظر، بوم شناسی و زیبایی شناسی و ارائه یک مدل نظری یکپارچه در طراحی معماری انجام شده است. روش تحقیق حاضر کیفی و مبتنی بر تحلیل محتوای تطبیقی است. داده ها از طریق بررسی متون علمی، گزارش ها و تحلیل پروژه های نمونه موردی داخلی و خارجی گردآوری شده اند. جامعه پژوهش شامل ۱۰ پروژه شاخص از ایران و جهان است که دارای مولفه های بوم شناختی و زیبایی شناسانه هستند. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون و کدگذاری باز استفاده شد. در ادامه، یک مدل مفهومی سه لایه برای ترکیب موثر معماری منظر، بوم شناسی و زیبایی شناسی ارائه گردید. یافته های تحقیق نشان می دهد که هم افزایی میان دانش بوم شناسی، اصول طراحی منظر و مولفه های زیبایی شناسی، نقشی کلیدی در بهبود زیست پذیری فضاهای شهری، کاهش ردپای اکولوژیک و تقویت هویت محیطی دارد. مدل نظری پیشنهادی می تواند به عنوان چارچوبی برای طراحی فضاهای شهری پایدار و انسان محور به کار رود.

کلیدواژه ها:

معماری منظر بوم شناسی ، زیبایی شناسی ، طراحی پایدار ، مدل نظری ، منظر شهری