بررسی اهمیت و ضرورت پرورش خودباوری و اعتماد به نفس در دانش آموزان استثنایی

پرورش خودباوری و اعتماد به نفس در دانش آموزان استثنایی از اساسی ترین و حساس ترین جنبه های تعلیم و تربیت در نظام آموزشی به شمار می رود. دانش آموزان استثنایی، به دلیل شرایط خاص جسمی، ذهنی یا عاطفی خود، بیش از سایرین نیازمند حمایت، تشویق و تقویت باور به توانمندی های شخصی خویش هستند. آنان اغلب در مسیر یادگیری و رشد اجتماعی با چالش هایی مواجه می شوند که ممکن است احساس ناتوانی، بی ارزشی یا وابستگی بیش از حد را در آنان تقویت کند؛ در حالی که هدف اصلی آموزش و پرورش استثنایی، ایجاد بستری برای رشد همه جانبه و متعادل این کودکان است تا بتوانند ضمن پذیرش خود و محدودیت هایشان، استعدادها و قابلیت های بالقوه خود را شناسایی و شکوفا سازند. در این مسیر، خودباوری و اعتماد به نفس نقش زیربنایی دارد و می تواند همچون نیرویی درونی، دانش آموزان استثنایی را در مسیر پیشرفت تحصیلی، استقلال فردی و شکوفایی اجتماعی هدایت کند.از دیدگاه روان شناسی تربیتی، خودباوری به معنای درک و پذیرش خود، شناخت نقاط قوت و ضعف و باور به توانایی دستیابی به اهداف است. در دانش آموزان استثنایی، تقویت این ویژگی موجب می شود که آنان به جای تمرکز بر محدودیت ها، توانایی ها و ظرفیت های خویش را ببینند و از شکست ها نهراسند. اعتماد به نفس نیز به عنوان یکی از ارکان شخصیت سالم، سبب می شود فرد با اطمینان بیشتری در فعالیت های آموزشی، اجتماعی و ارتباطی مشارکت کند و احساس ارزشمندی درونی در او تقویت شود. هنگامی که این دو ویژگی در کنار هم پرورش یابند، دانش آموز استثنایی احساس می کند که فردی توانا و موثر در جامعه است و می تواند همانند سایر همسالان خود نقش سازنده ای در محیط پیرامونش داشته باشد.در مدارس استثنایی، تاکید بر پرورش خودباوری و اعتماد به نفس باید یکی از اهداف اصلی برنامه های آموزشی و پرورشی باشد. این امر نه تنها نیازمند روش های تدریس متناسب با ویژگی های فردی دانش آموزان است، بلکه مستلزم حضور معلمان آگاه، دلسوز و توانمند در زمینه روان شناسی تربیتی است. معلمانی که بتوانند با رویکردی حمایتی و انگیزشی، به دانش آموزان کمک کنند تا خود را باور کنند، احساس موفقیت را تجربه نمایند و در نهایت به خودکارآمدی دست یابند.در این پژوهش که به شیوه مروری و با مطالعه کتابخانه ای و مراجعه به مقاله ها و تحقیق های چاپ شده و مطالب دیجیتالی گرد آوری شده است و سعی بر آن شده که به بررسی اهمیت و ضرورت پرورش خودباوری و اعتماد به نفس در دانش آموزان استثنایی پرداخته شود. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که پرورش اعتماد به نفس در دانش آموزان استثنایی تاثیر مستقیمی بر بهبود عملکرد تحصیلی، سازگاری اجتماعی و سلامت روان آنان دارد. دانش آموزانی که به توانایی های خود ایمان دارند، در مواجهه با مشکلات آموزشی و اجتماعی، مقاومت بیشتری نشان می دهند، در تعاملات گروهی فعال تر هستند و از احساس رضایت بیشتری نسبت به خود برخوردار می شوند. چنین دانش آموزانی نه تنها در فرآیند یادگیری موفق تر عمل می کنند، بلکه به تدریج مهارت های زندگی و ارتباطی قوی تری را نیز در خود پرورش می دهند.

کلیدواژه ها:

اعتماد به نفس ، عزت نفس ، استثنایی ، دانش آموزان ، خودباوری