تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره ابتدایی بر مبنای مولفه های هوش هیجانی

هوش هیجانی به عنوان یکی از مهمترین ابعاد رشد روانی و اجتماعی، کودکان نقش اساسی در یادگیری، تعاملات اجتماعی و موفقیت تحصیلی آنها ایفا می کند. توسعه مهارتهای هیجانی مانند خودآگاهی، خودکنترلی، همدلی، مهارتهای اجتماعی و مدیریت هیجان، از اهداف مهم آموزش ابتدایی محسوب می شود. کتابهای درسی به عنوان یکی از اصلی ترین ابزارهای آموزشی، نقشی کلیدی در پرورش این مهارتها دارند و تحلیل محتوای آنها می تواند نقاط قوت و ضعف موجود در فرآیند آموزش را مشخص سازد. پژوهش مروری حاضر با هدف تحلیل محتوای کتابهای درسی دوره ابتدایی بر اساس مولفه های هوش هیجانی انجام شده است. در این مطالعه با بهره گیری از چارچوب تحلیل محتوا و کدگذاری مولفه های هوش هیجانی، محتوای کتابهای درسی فارسی، ریاضی، علوم و مطالعات اجتماعی بررسی شد. نتایج نشان می دهد که با وجود تلاش های موجود، بسیاری از مولفه های هوش هیجانی به شکل محدود و سطحی در کتابها گنجانده شده اند و فعالیت های عملی و تعاملی برای تقویت مهارتهای هیجانی کافی نیست. مهارتهایی مانند خودآگاهی و مدیریت هیجان در برخی کتابها پوشش مناسبی دارند، اما مولفه هایی مانند همدلی و مهارتهای اجتماعی کمتر مورد توجه قرار گرفته اند. همچنین استفاده از داستان ها، تصاویر و فعالیت های گروهی می تواند به عنوان راهکارهای موثر در تقویت مهارتهای هیجانی پیشنهاد شود. این پژوهش مروری تاکید می کند که به منظور ارتقای هوش هیجانی کودکان، لازم است کتابهای درسی با رویکردی جامع تر و فعالیت محور طراحی شوند و تمرین های عملی، بازی های آموزشی و محتواهای تعاملی برای تقویت مولفه های هیجانی در آنها گنجانده شود. یافته ها نشان می دهد که تحلیل محتوای کتابها ابزاری کارآمد برای شناسایی نقاط ضعف و ارائه راهکارهای بهبود در آموزش ابتدایی است و می تواند نقش مهمی در توسعه هوش هیجانی دانش آموزان ایفا کند.

کلیدواژه ها:

هوش هیجانی ، تحلیل محتوا ، معلم ، دانش آموز