نقش معلم در خلق تجربه های یادگیری اثربخش و معنادار برای دانش آموزان

در جهان متغیر، امروز آموزش دیگر تنها انتقال محفوظات نیست. در زمان هایی که اطلاعات به راحتی از طریق جستجوی ساده در فضای مجازی قابل دستیابی است، ماموریت مدرسه و معلم تغییر کرده است. ما دیگر با دانش آموزانی مواجه نیستیم که صرفا منتظر دریافت داده ها و تکرار آن ها باشند، بلکه با انسان هایی سروکار داریم که در جستجوی معنا، هویت، ارتباط و رشد هستند. یکی از بحران های اصلی نظام آموزشی ما، فقدان اثربخشی و معنا در فرایند یاددهی-یادگیری است. بسیاری از برنامه ها بر محتوای کتاب های درسی متمرکزند و غافل از این واقعیت اند که دانش آموز نه فقط گیرنده، محتوا بلکه انسان فعالی است با ذهن، قلب و تجربه های منحصر به فرد. اگر آموزش با هویت و درک فردی یادگیرنده هم راستا نباشد، نمی تواند تاثیرگذار و ماندگار باشد. در فضای آموزشی، غالب، معلم گاه خود را ملزم زیادی از مطالب را در زمان محدود منتقل کند بدون آنکه فرصت مکث، تامل، گفتگو یا تجربه فراهم باشد. در این میان بسیاری از مفاهیم به صورت سطحی آموخته می شوند، فقط برای امتحان، فقط برای عبور از مرحله ای به مرحله دیگر. اما چه چیزهایی در حافظه بلندمدت ما باقی می ماند؟ آن مفاهیمی که با یک تجربه، یک احساس، یک موقعیت معنادار یا یک گفت وگوی زنده همراه شده اند. به همین دلیل است که آموزش موثر و معنادار در قلب خود آموزش انسانی است؛ آموزشی که برای انسان طراحی شده، نه برای نظام های انباشت داده. مفهوم تدریس اثربخش و با معنا بیش از هر چیز بر این ایده تاکید دارد که آموزش باید به گونه ای طراحی شود که فراگیرنده بتواند آنچه را می آموزد بفهمد، حس کند، به زندگی خود ربط دهد و به کار گیرد. معلم به عنوان هدایتگر اصلی فرایند یادگیری نقش محوری در شکل گیری فهم معنادار در دانش آموزان ایفا می کند. او نه تنها مسئول انتقال دانش است، بلکه باید فضایی را فراهم کند که دانش آموزان بتوانند به طور فعال با محتوا درگیر شوند، کنجکاوی خود را پرورش دهند و بین آنچه می آموزند و تجربیات قبلی خود ارتباط برقرار کنند. معلم باید بتواند مفاهیم پیچیده را به شیوه های قابل فهم و مرتبط با دنیای دانش آموزان توضیح دهد. یک معلم موفق در ایجاد یادگیری معنادار باید قادر باشد تا دانش قبلی دانش آموزان را شناسایی کرده و درس های خود را بر اساس آن بنا نهد. استفاده از روش های تدریس متنوع و فعال، ایجاد فضایی امن و حمایتی، تلفیق رشته های مختلف از وظایف دیگر معلم در یادگیری با معناست. همچنین معلم به عنوان الگویی برای یادگیری مادام العمر باید خود نیز علاقه مند به یادگیری و کنجکاو باشد. اشتیاق معلم به موضوع درس و رویکرد مثبت او به چالش ها می تواند به طور قابل توجهی بر نگرش و انگیزه دانش آموزان تاثیر بگذارد و آن ها را به سمت یادگیری عمیق تر و معنادارتر سوق دهد. معلم به مثابه تسهیل گر یادگیری، هنر شنیدن و درک نیازهای یادگیرندگان، ایجاد رابطه انسانی احترام آمیز و انگیزشی با دانش آموز، مهارت داستان گویی و خلق لحظات به یادماندنی، مواجهه با تفاوت های فردی در فرایند آموزش، توسعه بینش تاملی در فرایند تدریس، اهمیت انعطاف پذیری و خلاقیت، معلم سبک های مختلف رهبری آموزشی در کلاس؛ از جمله نقش و مولفه هایی هستند که در این مقاله توصیف و تحلیل گردید.

کلیدواژه ها:

معلم ، تجربه های یادگیری ، اثربخش ، معنادار ، دانش آموزان