نقش معلم در جهان دیجیتال: از منبع دانش به راهنمای تفکر انتقادی تقویت دانش آموزان در برابر اخبار جعلی و تحریف اطلاعات

در عصر تحولات دیجیتال گسترش سریع اخبار جعلی و اطلاعات نادرست چالشهای بی سابقه ای برای سیستمهای آموزشی جهانی، از جمله ایران ایجاد کرده است. این مقاله مروری سیستماتیک شواهد تجربی ۵۲ مطالعه معتبر (۲۰۱۸-۲۰۲۳) را از پایگاه های بین المللی Scopus)، (ERIC و منابع (ایرانی، مگیران SID ایران داک تحلیل کرده و نقش متحول معلمان را از «منبع دانش» به «راهنمای تفکر انتقادی بررسی می کند. یافته ها سه راهبرد کلیدی برای ادغام آموزش رسانه ای و اطلاعاتی (MIL) را مشخص می کند: (۱) ادغام MIL در برنامه های درسی از طریق پروژه های مبتنی بر موارد واقعی و یادگیری مبتنی بر پروژه، (۲) طراحی برنامه های حرفه ای معلمان متمرکز بر شهروندی دیجیتال و ارزیابی منابع و (۳) روشهای درسی مبتنی بر دانش آموز مانند تمرین های تایید واقعیت و کارگاه های تحلیل رسانه مطالعات ایرانی نشان می دهند MIL می تواند توانایی تحلیل انتقادی دانش آموزان را تا ۴۰٪ افزایش دهد با این حال موانعی مانند آموزش ناکافی معلمان محدودیت منابع و چالشهای فرهنگی اجتماعی در مواجهه با اطلاعات جعلی وجود دارد. مطالعات موفق از کشورهای اعضای OECD و مدارس ایرانی لزوم تعهد سیاست گذاری به MIL در منابع آموزشی و زیرساخت های دیجیتال را تایید می کنند همچنین شکاف های پژوهشی مانند نبود مطالعات بلندمدت و نیاز به چارچوب های MIL متناسب با فرهنگ های غیرغربی شناسایی شده اند. این مقاله بر این نتیجه تاکید می کند که MIL پایه ای برای شهروندی قرن بیست و یکم است و همکاری معلمان سیاست گذاران و پلتفرم های فناوری برای تبدیل MIL به مهارت اصلی آموزشی، ضروری است تا دانش آموزان بتوانند در فضای پر از اطلاعات با توانایی تشخیص اخلاق و انعطاف پذیری حرکت کنند.

کلیدواژه ها:

تفکر انتقادی آموزش رسانه ای و اطلاعاتی ، نقش معلم ، اخبار جعلی