اقدام پژوهی چگونه توانستیم با ایجاد گروههای همیار سلامت روان در مدرسه، سطح تاب آوری دانش آموزان در برابر استرس را تقویت کنیم؟

پژوهش حاضر با هدف تقویت تاب آوری دانش آموزان در برابر استرس از طریق ایجاد گروههای همیار سلامت روان در چهار مدرسه متوسطه دخترانه در استانهای گیلان، تهران، فارس و البرز انجام شد. مسئله اصلی پژوهش بروز اضطراب امتحان، ضعف در مهارتهای مقابله ای و کاهش اعتماد به نفس دانش آموزان بود که در مشاهدات اولیه، مصاحبه با کادر آموزشی و والدین و نتایج پرسشنامه تاب آوری کانر و دیویدسون (CD-RISC) آشکار شد. آزمودنی ها شامل گروهی از دانش آموزان این مدارس بودند که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در فعالیت های همیار سلامت روان مشارکت کردند. ابزار گردآوری داده ها ترکیبی از پرسشنامه استاندارد، مصاحبه نیمه ساختاریافته با معلمان و والدین و مشاهده مستقیم وضعیت کلاسی بود. داده ها در دو مرحله "شواهد ۱" پیش از مداخله و "شواهد ۲" پس از مداخله گردآوری و با بهره گیری از روش تجزیه و تحلیل مسائل و جدول نموداری شش پرسشه (W(۶) مقایسه شدند. نتایج نشان داد از اجرای راهکارها شامل آموزش مهارتهای تنظیم هیجان، تشکیل گروههای همیار سلامت روان، ایجاد جعبه حرف امن و طراحی گوشه آرام در مدارس، میزان تاب آوری دانش آموزان افزایش یافت و سطح اضطراب و علائم جسمانی ناشی از استرس کاهش یافت. همچنین مشارکت کلاسی، اعتماد به نفس و کیفیت روابط همسالان بهبود پیدا کرد و والدین و معلمان بازخورد مثبت نسبت به تغییرات ارائه دادند. در پاسخ به سه پرسش اقدام پژوهی می توان گفت: مسئله اضطراب و تاب آوری پایین دانش آموزان بود؛ اقدام ما طراحی و اجرای راهکارهای مدرسه محور بود؛ و حاصل کار ارتقای تاب آوری و بهبود جو مدرسه شد. بنابراین پژوهش حاضر نشان داد که با بهره گیری از ظرفیت همیاری و حمایت همسالان می توان سلامت روان دانش آموزان را بهبود بخشید.

کلیدواژه ها:

تاب آوری ، استرس تحصیلی ، سلامت روان ، گروه همیار ، اقدام پژوهی