اقدام پژوهی چگونه توانستم با استفاده از مناظره های دانش آموزی مهارت استدلال دینی و تفکر انتقادی را در کلاس دین و زندگی تقویت کنم؟

این اقدام پژوهی با هدف بررسی و رفع مشکل ضعف در استدلال دینی و تفکر انتقادی دانش آموزان کلاس دین و زندگی متوسطه دوم (۲۷) نفر در دبیرستان دخترانه نمونه دولتی رشد - استان هرمزگان - ناحیه ۱ بندر عباس انجام گرفت. مسئله اصلی آن بود که بسیاری از دانش آموزان در مواجهه با پرسشهای دینی سکوت می کردند یا تنها به پاسخهای کلیشه ای و کتابی بسنده می نمودند و توانایی تحلیل نقد و دفاع منطقی از باورهای خود را نداشتند. برای گردآوری داده ها در مرحله شواهد ۱ از مشاهده کلاسی، مصاحبه با دانش آموزان و همکاران و پرسشنامه معتبر گرایش به تفکر انتقادی (CCTDI) استفاده شد. بر اساس تحلیل داده ها، راهکارهایی شامل برگزاری مناظره های مرحله ای، کارگاه های آموزش مهارت استدلال و منطق، ایجاد فضای امن، پرسشگری آموزش، استفاده از منابع معتبر دینی و ارزشیابی رشد محور طراحی و اجرا گردید. در مرحله شواهد، ۲ مجددا با استفاده از همان ابزارها تغییرات بررسی شد و نتایج نشان داد که میزان مشارکت دانش آموزان افزایش یافته، اعتماد به نفس آنان در بیان پرسشها و استدلال ها بیشتر شده و استدلال هایشان از پشتوانه ی نقلی و عقلی برخوردار گشته است. بازخورد همکاران مشاور و اولیای دانش آموزان نیز موید این تغییرات مثبت بود. بدین ترتیب می توان نتیجه گرفت که پژوهش توانسته است اهداف خود یعنی تقویت استدلال دینی، پرورش تفکر انتقادی و افزایش مشارکت فعال را محقق سازد. در پایان نتایج به صورت مقایسه ای در جدول شش پرسشه (۶W) ثبت شد که تصویری روشن از تغییر وضعیت موجود به وضع مطلوب ارائه می دهد.

کلیدواژه ها:

استدلال دینی ، تفکر انتقادی ، مناظره دانش آموزی ، اقدام پژوهی ، دین و زندگی