تحلیل تاثیرات قرآن و حدیث بر کتابهای فارسی دوره اول متوسطه

کتابهای درسی فارسی دوره اول متوسطه در نظام آموزشی ایران به عنوان ابزاری کلیدی برای تقویت مهارتهای زبانی و انتقال ارزشهای دینی و فرهنگی، نقش مهمی در تربیت اخلاقی و هویت سازی فرهنگی آموزشی دانش آموزان دارند اما تحلیل نظام مند تاثیرات قرآن کریم و احادیث نبوی بر این کتابها کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش با هدف تحلیل چگونگی بازتاب مضامین قرآنی و حدیثی در کتابهای فارسی پایه های ،هفتم هشتم و نهم و ارزیابی تاثیرات آنها بر تربیت اخلاقی و فرهنگی دانش آموزان انجام شد. روش ،تحقیق با استفاده از تحلیل محتوای کیفی و کمی با رویکرد توصیفی-تحلیلی تمامی محتوای کتابهای درسی سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ با روش سرشماری بررسی شدند و از چک لیست تحلیل محتوا برای ثبت آیات احادیث نوع استفاده (تضمین، تلمیح، اقتباس)، مضامین و منابع استفاده شد تحلیل کمی؛ شامل محاسبه فراوانی و توزیع و تحلیل کیفی با کدگذاری باز و محوری انجام شد. یافته ها نشان داد؛ ۳۷ مورد آیه و حدیث (۲۱ آیه قرآنی و ۱۶ حدیث با توزیع ۱۱ مورد در پایه های هفتم و هشتم و ۱۵ مورد در پایه نهم وجود دارد که تلمیح (۲۲) مورد رایجترین نوع استفاده بود. مضامین توحید (۹) ،(مورد) هدایت (۷) (مورد) و رحمت الهی (۵) مورد غالب بودند، و بخشهای ستایش ۱۵) (مورد) و نیایش (۹) (مورد بیشترین حضور را داشتند. این پژوهش تایید میکند که محتوای دینی به صورت هدفمند در کتابهای درسی ادغام شدند و به تقویت هویت دینی دانش آموزان کمک میکند اما پراکندگی و استفاده محدود اقتباس نیاز به بازنگری برای افزایش انسجام و کاربرد عملی را نشان میدهد.

کلیدواژه ها:

قرآن ، حدیث ، کتاب ، فارسی ، دوره اول متوسطه