سپر شناختی در عصر پساحقیقت: توسعه سواد رسانه ای به مثابه راهبردی بنیادین برای مقابله با اخبار جعلی و اطلاعات گمراه کننده

این مقاله به تحلیل عمیق و چندوجهی «سواد رسانه ای» به عنوان یک صلاحیت حیاتی و یک سپر شناختی ضروری برای شهروندان در مواجهه با اکوسیستم اطلاعاتی آلوده و پیچیده قرن بیست و یکم می پردازد. در دوران «پساحقیقت» (PostTruth)، که با انفجار اطلاعات، ظهور شبکه های اجتماعی و گسترش بی رویه اطلاعات نادرست (Misinformation) و هدفمند (Disinformation) مشخص می شود، توانایی تمایز حقیقت از دروغ به یک چالش بنیادین برای سلامت دموکراسی، انسجام اجتماعی و بهداشت عمومی تبدیل شده است. این پژوهش استدلال می کند که سواد رسانه ای، فراتر از یک مهارت فنی یا یک چک لیست ساده برای شناسایی اخبار جعلی، یک «چارچوب ذهنی انتقادی» و مجموعه ای از صلاحیت های شناختی، فراشناختی و اخلاقی است. هدف اصلی این مقاله، ارائه یک مدل مفهومی پنج بعدی و جامع از سواد رسانه ای (دسترسی، تحلیل، ارزیابی، خلق، و کنش) و تشریح راهبردهای پداگوژیک موثر برای تلفیق آن در تار و پود نظام آموزشی است. روش تحقیق، تحلیلیتفسیری و مبتنی بر مرور نظام مند ادبیات گسترده در حوزه های مطالعات رسانه، روانشناسی شناختی، علوم ارتباطات و فلسفه تعلیم و تربیت است. این مقاله با کالبدشکافی آناتومی «اینفودمی» (Infodemic) و تحلیل آسیب پذیری های روانشناختی انسان، نشان می دهد که آموزش سواد رسانه ای باید به یک ماموریت محوری و فراگیر در مدارس تبدیل شود. در نهایت، نتیجه گیری می شود که تجهیز شهروندان به این سپر شناختی، نه تنها یک دفاع در برابر دروغ، بلکه یک کنش فعال برای بازپس گیری فضای عمومی گفتگو و یک سرمایه گذاری استراتژیک برای پرورش نسلی است که قادر به ناوبری خردمندانه در پیچیدگی های جهان معاصر باشد.

کلیدواژه ها:

سواد رسانه ای ، اخبار جعلی ، پساحقیقت ، اطلاعات نادرست ، تفکر انتقادی ، حباب فیلتر ، شهروندی دیجیتال ، پداگوژی انتقادی ، اینفودمی