فشارهای دوگانه جنسیتی و تحصیلی: تحلیل کیفی تاثیر نابرابریهای اجتماعی فرهنگی بر کمرویی و ناکامی نیازهای روانی در دختران دانش آموزان ایران

این مرور نظام مند به بررسی تعامل پیچیده نابرابریهای جنسیتی اجتماعی فرهنگی و فشارهای شدید تحصیلی بر بهزیستی روانی دختران دانش آموز دبیرستانی در ایران میپردازد. با تحلیل ۳۲ مطالعه کیفی (۲۰۲۱-۲۰۲۵) نشان میدهد که چگونه تبعیضهای نهادینه شده (مانند محدودیتهای فعالیتهای جنسیتی، انتظارات نقش خانوادگی و ساختارهای رقابتی آموزشی) به طور همزمان نیازهای روانی اساسی، خودمختاری، شایستگی و ارتباط را سرکوب میکنند. این سرکوب به شکلهای رفتاری مانند کمرویی، بیمارگونه، خود سانسوری تحصیلی که ۶۸/ در تهران گزارش شده و کناره گیری عاطفی ظاهر میشود مطالعه یک مکانیسم چرخهای را شناسایی میکند. محدودیتهای اجتماعی فرهنگی مانند هنجارهای تحمیلی حجاب، تابوهای گفتاری قاطعیت تحصیلی را کاهش داده و به تشدید ناکامی شایستگی و انزوای اجتماعی می انجامد. اختلافات منطقه ای چشمگیر است، به طوری که مناطق روستایی (۸۵) و مرزی (۷۸) محرومیت بیشتری در خودمختاری نسبت به مناطق کلان شهری (۶۲) نشان میدهند. یافته های نوآورانه شامل راهبردهای مقاومت پنهان دانش آموزان مانند فعالیتهای دیجیتال، گروههای مطالعاتی (چرخشی و نقش متناقض محیطهای شهری در تشدید سکوت خودخواسته علیرغم دسترسی به منابع) است. این پژوهش چارچوبهای نظری جدیدی مانند محرومیت نهادی از نیازهای روانی و کمرویی ساختاری را ارائه میدهد و مدل مداخلهای اکولوژیک PARS سیاست اقدام پژوهش (خدمات را پیشنهاد می.کند راه حلهای فرهنگی سفارشی مانند اصلاحات برنامه در سی حساس به جنسیت، کارگاههای تقویت شجاعت که ۵۴ کاهش خود سانسوری گزارش شده و مراکز حمایتی مدارس تاکید شده اند. پیامدهای سیاستی نیاز فوری به اصلاحات چند سطحی در حوزه های حقوقی، آموزشی و دیجیتال برای شکستن این چرخه خودتداوم بخش نابرابری را برجسته می.کنند. محدودیتها شامل تمرکز دادهها بر مناطق شهری و شکافهای پژوهشی طولی هستند.

کلیدواژه ها:

فشارهای دوگانه جنسیتی ، نابرابریهای اجتماعی ، نیازهای روانی ، دانش آموزان