کاربرد هوش مصنوعی در تحول فرایندهای یاددهی- یادگیری: فرصت ها،چالش ها و پیامدهای تربیتی در نظام آموزشی ایران

تحولات چشمگیر فناوری در دهه های اخیر، به ویژه در زمینه هوش مصنوعی، سبب شده است نظام های آموزشی در سراسر جهان دستخوش تغییرات اساسی شوند. ورود هوش مصنوعی به آموزش، فرصت هایی گسترده برای تحول فرآیندهای یاددهی–یادگیری فراهم کرده است؛ از جمله شخصی سازی مسیر یادگیری، تحلیل داده های آموزشی، افزایش دقت در ارزشیابی و ایجاد محیط های تعاملی و انگیزشی برای دانش آموزان. این فناوری با شناسایی نیازهای فردی و ارائه بازخوردهای فوری، می تواند کیفیت یادگیری را ارتقا دهد و عدالت آموزشی را تقویت کند. با این حال، استفاده از هوش مصنوعی در آموزش بدون چالش نیست. وابستگی بیش از حد به فناوری، کاهش تعامل انسانی، تهدیدهای مربوط به حریم خصوصی داده ها و نابرابری در دسترسی به ابزارهای هوشمند از جمله موانعی است که می تواند اهداف تربیتی نظام آموزشی را تحت تاثیر قرار دهد. پژوهش حاضر با رویکرد مروری–توصیفی به بررسی نقش و کارکردهای هوش مصنوعی در تحول فرآیندهای یاددهی–یادگیری در نظام آموزشی ایران می پردازد. هدف از این مطالعه، شناسایی فرصت ها و چالش های اصلی به منظور بهره گیری موثر از فناوری های هوشمند در آموزش و تبیین پیامدهای تربیتی آن است. نتایج مرور پژوهش ها نشان می دهد که بهره برداری اثربخش از هوش مصنوعی مستلزم بازنگری در برنامه های آموزشی، توانمندسازی معلمان، ارتقای سواد دیجیتال دانش آموزان و توجه به اصول اخلاقی در طراحی و اجرای برنامه های مبتنی بر هوش مصنوعی است. به کارگیری آگاهانه این فناوری می تواند زمینه ساز تحول کیفی در نظام آموزشی ایران و حرکت به سوی یادگیری پایدار و عدالت محور باشد.

کلیدواژه ها:

هوش مصنوعی ، یاددهی– یادگیری ، فناوری آموزشی ، تحول نظام آموزشی ، عدالت آموزشی ، سواد دیجیتال ، برنامه ریزی درسی.