بررسی مفهوم آزادی در اندیشه اسلامی و غربی

آزادی یکی از مفاهیم بنیادین فلسفی، اخلاقی و اجتماعی است که همواره مورد توجه متفکران اسلامی و غربی قرار گرفته است. این پژوهش با هدف بررسی تطبیقی مفهوم آزادی در اندیشه اسلامی و غربی انجام شد. روش تحقیق از نوع مروری و کتابخانه ای – تحلیلی بوده و داده ها از طریق مطالعه منابع کتابخانه ای و مقالات علمی فارسی و خارجی گردآوری و تحلیل شده اند.یافته های پژوهش نشان می دهد که هر دو نگرش به اهمیت آزادی اذعان دارند، اما تفاوت های بنیادین در ماهیت، اهداف، محدودیت ها و مسئولیت ها وجود دارد. در اندیشه اسلامی، آزادی با مسئولیت اخلاقی و معنوی همراه است و محدودیت ها عمدتا اخلاقی و دینی هستند؛ هدف آزادی، دستیابی انسان به کمال و سعادت فردی و جمعی است. در فلسفه غرب، آزادی بیشتر بر حقوق فردی، استقلال شخصی و تحقق اراده تاکید دارد و محدودیت ها معمولا قانونی و اجتماعی هستند، مسئولیت اخلاقی در درجه دوم اهمیت قرار می گیرد.تحلیل تطبیقی نشان می دهد که درک صحیح آزادی نیازمند توجه همزمان به حقوق فردی، مسئولیت اخلاقی و محدودیت های اجتماعی است. پژوهش همچنین به چالش های مرتبط با برداشت های نادرست از آزادی، تفاوت های فرهنگی و ضعف آموزش اخلاقی و اجتماعی اشاره کرده و راهکارهایی همچون تبیین مفهوم جامع آزادی، آموزش مسئولیت پذیری، ایجاد تعادل بین حقوق فردی و مسئولیت اجتماعی و تعامل فرهنگی ارائه می کند.نتیجه کلی پژوهش بیانگر این است که ترکیب آموزه های اسلامی و فلسفه غربی می تواند چارچوبی متعادل برای توسعه آزادی فردی و اجتماعی در جوامع مدرن فراهم آورد و به طراحی سیاست های آموزشی، فرهنگی و اجتماعی کمک کند.

کلیدواژه ها:

آزادی ، اندیشه اسلامی ، فلسفه غرب ، مسئولیت اخلاقی ، محدودیت اجتماعی ، آزادی مثبت و منفی