بررسی نقش روحیه پرسشگری و کاوشگری دانش آموزان در درک عمیق مطالب درسی

یکی از اهداف بنیادین نظام های آموزشی در جهان امروز، پرورش نسلی است که صرفا به محفوظات و دانسته های سطحی اکتفا نکند، بلکه توانایی تفکر عمیق، پرسشگری و کاوشگری را در فرآیند یادگیری خود بروز دهد. آموزش و پرورش زمانی می تواند رسالت حقیقی خود را تحقق بخشد که یادگیرندگان نه تنها در پی پاسخ به سوالات از پیش تعیین شده باشند، بلکه بتوانند خود به طرح پرسش های جدید، کشف روابط میان مفاهیم و تحلیل پدیده ها بپردازند. در این میان، روحیه پرسشگری و کاوشگری به عنوان یکی از ارکان مهم یادگیری فعال و معنادار، نقش چشمگیری در ارتقای سطح درک مفاهیم درسی ایفا می کند. پرسشگری به معنای کنجکاوی ذهنی و تلاش برای یافتن چرایی و چگونگی پدیده هاست و کاوشگری به عنوان مرحله ای فراتر، شامل جستجو، تجربه و کشف روابط ناشناخته میان مفاهیم علمی و عملی می شود. در شرایطی که نظام های آموزشی سنتی اغلب بر انتقال دانش یک سویه از معلم به دانش آموز تاکید دارند، دانش آموزان بیشتر به دریافت اطلاعات خام و حفظ کردن مطالب عادت می کنند و کمتر به تفکر انتقادی و تحلیل عمیق می پردازند. چنین رویکردی نه تنها یادگیری پایدار را به خطر می اندازد، بلکه توانایی دانش آموزان در حل مسائل واقعی زندگی را نیز محدود می سازد. در مقابل، تقویت روحیه پرسشگری و کاوشگری در محیط آموزشی، به ایجاد فضایی پویا و خلاق کمک می کند که در آن دانش آموزان فعالانه در فرآیند یادگیری مشارکت می نمایند، به جای آنکه صرفا شنونده و دریافت کننده باشند. زمانی که دانش آموزان جرئت طرح پرسش پیدا کنند و در مسیر جستجو و کشف پاسخ ها حرکت کنند، نه تنها محتوای درسی را عمیق تر درک می کنند بلکه به توانایی استدلال، خلاقیت و اعتمادبه نفس بیشتری نیز دست می یابند. در این پژوهش که به شیوه مروری و با مطالعه کتابخانه ای و مراجعه به مقاله ها و تحقیق های چاپ شده و مطالب دیجیتالی گرد آوری شده است و سعی بر آن شده که به بررسی نقش روحیه پرسشگری و کاوشگری دانش آموزان در درک عمیق مطالب درسی پرداخته شود. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که یادگیری زمانی عمیق و پایدار خواهد بود که فرد درگیر فرآیند فعالانه ساخت معنا شود. پرسشگری و کاوشگری دقیقا بستر این درگیری فعال را فراهم می آورد؛ زیرا دانش آموزان را وادار می کند تا از سطح دانسته های ظاهری فراتر روند، بافت و ارتباط موضوعات را کشف کنند و با استفاده از دانش پیشین خود، معانی جدیدی بسازند. به بیان دیگر، پرسشگری پلی است میان دانسته های قبلی و دانش تازه که به فهم عمیق تر منجر می شود. این امر موجب می شود یادگیری از حالت موقتی و وابسته به امتحان خارج شده و به دانشی پایدار، کاربردی و قابل انتقال در موقعیت های واقعی زندگی تبدیل گردد.

کلیدواژه ها:

پرسشگری ، کاوشگری ، دانش آموزان ، آموزش ، یادگیری