مدیریت مدارس در دوره صفویه

با تاسیس حکومت صفویه در اوایل قرن دهم هجری، علاوه بر یکپارچگی سیاسی، باعث شد مذهب شیعه دوازده امامی در ایران رسمیت یابد. در چنین بستر مساعدی، تعلیم و تربیت بر آموزه های شیعی استوار گردید و زمینه رشد و شکوفایی معارف شیعی در ایران فراهم گردید. مجموعه عوامل باعث گردید، مدارس جدیدی در کشور ساخته شود. هر چند مدارس این عصر، ادامه سنت مدرسه سازی در گذشته بود. با روی کار آمدن شاه اسماعیل و ایجاد دولت ملی و اعلام رسمی مذهب شیعه توسط وی، گروهی از علمای جبل عامل لبنان به ایران دعوت شدند. این گروه در زمان طهماسب و عباس اول، منشا تحولات فکری بسیاری شدند. با ظهور شاه عباس، وضع کشور در تمام ابعاد از جمله علمی و فرهنگی به نحو چشمگیری تغییر و نشانه های پیشرفت نمودار گردید. به طوری که بعد از وی علیرغم ضعف سیاسی شاهان صفوی، اقدامات مثبتی در زمینه فرهنگی و ساخت مدارس انجام گردید و سیاحان اروپایی استعداد ایرانیان و نبوغ آنان را در علوم گوناگون ستوده اند. در این جا این سوال اصلی مطرح می گردد که مدارس صفوی چگونه اداره می شدند؟. برای پاسخ به این پرسش از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. نتیجه این مقاله این است که مدارس دوره صفوی که با حمایت شاهان و امراء و دیگر کارگزاران دولت و همچنین حضور علمای این دوره بر اساس وقف نامه ها اداره می شدند؛ منشا تحولاتی در تمام ابعاد سیاسی، فرهنگی و علمی شدند.

کلیدواژه ها:

دولت صفویه ، مدارس ، وقف ، آموزش ، طلاب ، مدرس.