بررسی تاثیر خانواده ها و مدارس بر بهبود مهارت های خود مدیریتی و مسئولیت پذیری دانش آموزان ابتدایی

در دنیای امروز که تغییر و تحول در همه ابعاد زندگی انسان به سرعت رخ می دهد، نظام های آموزشی در سراسر جهان بیش از هر زمان دیگری ماموریت یافته اند تا دانش آموزانی تربیت کنند که نه تنها از نظر علمی توانمند باشند، بلکه از لحاظ شخصیتی، اجتماعی و اخلاقی نیز رشد یافته و توانایی مدیریت خود و پذیرش مسئولیت های فردی و اجتماعی را داشته باشند. در این میان، مهارت های خودمدیریتی و مسئولیت پذیری به عنوان دو مولفه کلیدی در تربیت نسل آینده، نقشی بنیادی در شکل گیری شخصیت و موفقیت تحصیلی و اجتماعی کودکان ایفا می کنند. این مهارت ها از دوران کودکی، به ویژه در مقطع ابتدایی، قابل آموزش و تقویت هستند و زیربنای رشد عاطفی، شناختی و رفتاری دانش آموزان را تشکیل می دهند. خودمدیریتی به معنای توانایی کنترل افکار، احساسات و رفتارها برای رسیدن به اهداف فردی و اجتماعی است. دانش آموزی که از این مهارت برخوردار است، می تواند هیجانات خود را مدیریت کند، برنامه ریزی موثری برای امور درسی و شخصی خود داشته باشد و در برابر چالش ها و شکست ها انعطاف پذیر باشد. در کنار آن، مسئولیت پذیری به عنوان توانایی پذیرش نتایج اعمال، تصمیمات و وظایف، یکی از مهم ترین ویژگی هایی است که پایه های اخلاقی و اجتماعی فرد را شکل می دهد. دانش آموزان مسئولیت پذیر، نظم و تعهد بیشتری در انجام تکالیف، رعایت قوانین و همکاری با دیگران دارند و در نتیجه، موفقیت تحصیلی و اجتماعی بیشتری را تجربه می کنند. اما رشد و تقویت این مهارت ها به طور خودکار در کودکان اتفاق نمی افتد؛ بلکه نتیجه تعامل مستمر میان خانواده و مدرسه است. خانواده به عنوان نخستین و پایدارترین نهاد تربیتی، نقش تعیین کننده ای در شکل گیری شخصیت، ارزش ها و عادات رفتاری کودک دارد. سبک های فرزندپروری، الگوهای ارتباطی والدین، میزان توجه و حمایت عاطفی، و فضای روانی خانه، همگی تاثیر مستقیمی بر پرورش روحیه مسئولیت پذیری و خودکنترلی در کودک دارند. برای مثال، کودکانی که در خانواده هایی با سبک فرزندپروری مقتدرانه رشد می کنند، معمولا از سطح بالاتری از اعتمادبه نفس، خودانضباطی و احساس مسئولیت برخوردارند، در حالی که بی توجهی یا سخت گیری افراطی والدین می تواند منجر به بروز رفتارهای پرخاشگرانه، بی تفاوتی و وابستگی بیش از حد شود.در سوی دیگر، مدرسه به عنوان دومین محیط تاثیرگذار و سازمان یافته تربیتی، نقش مکمل و گسترش دهنده خانواده را ایفا می کند. در این پژوهش که به شیوه مروری و با مطالعه کتابخانه ای و مراجعه به مقاله ها و تحقیق های چاپ شده و مطالب دیجیتالی گرد آوری شده است و سعی بر آن شده که به بررسی تاثیر خانواده ها و مدارس بر بهبود مهارت های خود مدیریتی و مسئولیت پذیری دانش آموزان ابتدایی پرداخته شود. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که خانواده و مدرسه با ایجاد محیط های حمایتی، منظم و هماهنگ، نقش کلیدی در تقویت مهارت های خودمدیریتی و مسئولیت پذیری دانش آموزان ابتدایی دارند و با فراهم کردن فرصت های تجربه، بازخورد مستمر و الگوسازی، پایه های رشد شخصیتی، اجتماعی و تحصیلی آنان را مستحکم می کنند.

کلیدواژه ها:

خانواده ، مدرسه ، خودمدیریتی ، مسئولیت پذیری ، دانش آموزان