بررسی اهمیت تقویت خودباوری و عزت نفس و رابطه آن با افزایش درگیری تحصیلی در دانش آموزان ابتدایی

دوران ابتدایی یکی از حساس ترین و سرنوشت سازترین مراحل رشد و تربیت انسان است؛ زیرا در این دوره، پایه های اساسی شخصیت، نگرش ها، و باورهای فرد نسبت به خود و محیط اطرافش شکل می گیرد. دانش آموزان در سال های آغازین تحصیل نه تنها مفاهیم علمی و مهارت های آموزشی را فرا می گیرند، بلکه نگرش آنان نسبت به توانایی های خود، موفقیت، شکست، و یادگیری نیز در همین سال ها تثبیت می شود. در این میان، دو مولفه کلیدی یعنی خودباوری و عزت نفس نقش بسیار تعیین کننده ای در شکل گیری نگرش تحصیلی و میزان درگیری تحصیلی (Academic Engagement) دانش آموزان ایفا می کنند. خودباوری به معنای اعتماد فرد به توانایی ها و قابلیت های خویش برای انجام وظایف و مقابله با چالش هاست. دانش آموزی که خود را توانمند می داند، در مواجهه با مسائل درسی و اجتماعی، احساس کارآمدی بیشتری دارد، در برابر ناکامی ها مقاوم تر است و به جای تسلیم شدن، تلاش خود را افزایش می دهد. در مقابل، دانش آموزی که خودباوری پایینی دارد، اغلب از شکست می ترسد، از موقعیت های یادگیری دوری می کند و انگیزه ی اندکی برای پیشرفت از خود نشان می دهد. از سوی دیگر، عزت نفس که بیانگر میزان ارزش گذاری فرد نسبت به خود است، به عنوان زیرساخت عاطفی خودباوری عمل می کند. عزت نفس بالا باعث می شود دانش آموز نسبت به توانایی هایش احساس احترام و ارزشمندی داشته باشد، خود را لایق موفقیت بداند و در فرآیند یادگیری، حضور فعال تری از خود نشان دهد. مدرسه به عنوان دومین نهاد مهم اجتماعی پس از خانواده، وظیفه ای خطیر در پرورش خودباوری و تقویت عزت نفس دانش آموزان بر عهده دارد. تعاملات معلم با دانش آموز، نوع بازخوردی که نسبت به عملکرد او ارائه می شود، نحوه ی تشویق و تنبیه، فرصت هایی که برای بروز استعدادها فراهم می گردد، و حتی جو عاطفی کلاس درس، همگی از عوامل موثر بر رشد یا تضعیف این مولفه های روانی هستند.در این پژوهش که به شیوه مروری و با مطالعه کتابخانه ای و مراجعه به مقاله ها و تحقیق های چاپ شده و مطالب دیجیتالی گرد آوری شده است و سعی بر آن شده که به بررسی اهمیت تقویت خودباوری و عزت نفس و رابطه آن با افزایش درگیری تحصیلی در دانش آموزان ابتدایی پرداخته شود. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که که بین سطح خودباوری و عزت نفس با میزان درگیری تحصیلی رابطه ای مستقیم و معنادار وجود دارد. درگیری تحصیلی شامل ابعاد شناختی، عاطفی و رفتاری است و بیانگر میزان تلاش، تمرکز، علاقه، و مشارکت دانش آموز در فعالیت های یادگیری می باشد. به بیان دیگر، هر اندازه دانش آموز احساس کند که قادر به موفقیت در یادگیری است و از نظر شخصی خود را باارزش بداند، در فعالیت های درسی با انگیزه تر، پیگیرتر و هدفمندتر عمل می کند.

کلیدواژه ها:

آموزش ، عزت نفس ، خودباوری ، درگیری تحصیلی ، دانش آموزان