هوش هیجانی و نقش آن در موفقیت تحصیلی در هزاره سوم

با ورود به هزاره سوم و مواجهه با چالش های عصر دیجیتال از جمله انبوه اطلاعات، تغییرات سریع و استرس های محیطی، شاخص های سنتی موفقیت تحصیلی مانند بهره هوشی (IQ) به تنهایی پاسخگو نیستند. این مقاله با هدف تبیین نقش حیاتی هوش هیجانی (EQ) به عنوان یک عامل پیش بینی کننده کلیدی در موفقیت تحصیلی دانش آموزان در این عصر انجام شد. این پژوهش از نوع مطالعات توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری تحقیق را دانش آموزان در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ تشکیل دادند که از میان آنان ۳۰۰ نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. داده ها با استفاده از دو پرسشنامه استاندارد گردآوری شد: پرسشنامه هوش هیجانی شرینگ و پرسشنامه محقق ساخته موفقیت تحصیلی (شامل مولفه هایی چون معدل، رضایت از تحصیل و مهارت های یادگیری). تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون های همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه انجام گرفت. یافته ها نشان داد که بین نمره کل هوش هیجانی و موفقیت تحصیلی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (۰.۷۲ = r، ۰.۰۱ p >). از میان مولفه های هوش هیجانی، خودانگیزی و مدیریت استرس قوی ترین پیش بین کننده های موفقیت تحصیلی بودند. همچنین، تحلیل رگرسیون نشان داد که هوش هیجانی در مجموع ۴۵ درصد از واریانس موفقیت تحصیلی را تبیین می کند. نتایج این مطالعه تاکید می کند که در محیط های پیچیده آموزشی هزاره سوم، هوش هیجانی نه یک مهارت جانبی، بلکه یک صلاحیت بنیادین برای دستیابی به موفقیت تحصیلی است. بر این اساس، گنجاندن آموزش مهارت های هوش هیجانی در برنامه درسی مدارس، کارگاه های توسعه فردی برای دانش آموزان و آموزش اساتید در این حوزه، می تواند به عنوان راهبردهای عملی برای افزایش کارایی آموزشی و آماده سازی دانش آموزان برای چالش های آینده پیشنهاد شود.

کلیدواژه ها:

هوش هیجانی ، موفقیت تحصیلی ، هزاره سوم ، آموزش عالی ، مدیریت استرس