مروری بر مداخلات روان شناختی و مشاوره ای در آموزش و توانمندسازی کودکان استثنایی: تجربیات مدارس خراسان رضوی

مداخلات روان شناختی و مشاوره ای نقش مهمی در توانمندسازی کودکان استثنایی دارند و می توانند بر جنبه های شناختی، تحصیلی، اجتماعی و هیجانی آن ها اثرگذار باشند. این مقاله با رویکرد مروری به بررسی مطالعات داخلی و خارجی منتشر شده بین سال های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۵ پرداخته و تاثیرات این مداخلات را در حوزه های مختلف تحلیل کرده است. یافته ها نشان می دهد که برنامه های آموزشی و توان بخشی شناختی بیشترین تاثیر را بر عملکرد تحصیلی کودکان داشته اند، در حالی که مداخلات گروهی و خانواده محور اثر قابل توجهی بر مهارت های اجتماعی و هیجانی و سلامت روان کودکان و والدین داشته اند. همچنین بهره گیری از فناوری های نوین مانند بازی درمانی، توان بخشی رایانه ای و واقعیت مجازی موجب ارتقای حافظه کاری و مهارت های حسی-حرکتی شده است. تحلیل مقایسه ای نشان می دهد که مطالعات داخلی بیشتر بر ارتقای عملکرد تحصیلی و مشارکت والدین تمرکز دارند، در حالی که مطالعات خارجی به توسعه مهارت های اجتماعی و پایداری اثرات بلندمدت توجه ویژه ای داشته اند. نتایج این بررسی بر ضرورت طراحی برنامه های چندبعدی، مشارکت خانواده و استفاده از فناوری های نوین برای افزایش اثربخشی مداخلات روان شناختی و مشاوره ای تاکید می کند و مسیرهای پژوهشی آینده شامل مطالعات پیگیری بلندمدت و بررسی گروه های مختلف معلولیت را پیشنهاد می کند.

کلیدواژه ها:

کودکان استثنایی ، مداخلات روان شناختی ، مشاوره ، توانمندسازی ، مهارت های اجتماعی