ملاحظات اخلاقی و تربیتی هوش مصنوعی در آموزش: مرور تحلیلی بر فرصت ها و چالش ها

هوش مصنوعی در سال های اخیر به یکی از تحولات بنیادین حوزه آموزش تبدیل شده و هم زمان با فرصت های نوین، نگرانی های اخلاقی و تربیتی قابل توجهی را نیز ایجاد کرده است. پژوهش حاضر با رویکرد مروری–تحلیلی به بررسی مهم ترین ابعاد اخلاقی و تربیتی کاربرد هوش مصنوعی در آموزش می پردازد. یافته ها نشان می دهد که استفاده از این فناوری می تواند ظرفیت هایی همچون یادگیری شخصی سازی شده، تحلیل داده های آموزشی، کاهش بار اداری معلمان و گسترش عدالت آموزشی را فراهم کند. در مقابل، چالش هایی چون نقض حریم خصوصی داده ها، سوگیری الگوریتمی، تضعیف جایگاه معلم و بروز پیامدهای روان شناختی بر دانش آموزان مطرح است. همچنین، موانع اجرایی شامل ضعف زیرساخت های فناورانه، کمبود مهارت های تخصصی معلمان، مقاومت فرهنگی و خلاهای حقوقی، مانع تحقق کامل این ظرفیت ها می شوند. بر اساس نتایج، بهره گیری مسئولانه و اثربخش از هوش مصنوعی در آموزش تنها در صورتی امکان پذیر است که همراه با سیاست گذاری بومی، توانمندسازی معلمان، بازنگری برنامه های درسی با محوریت اخلاق و عدالت آموزشی و ایجاد سازوکارهای نظارتی صورت گیرد.

کلیدواژه ها:

هوش مصنوعی ، آموزش ، ملاحظات اخلاقی ، عدالت آموزشی ، نقش تربیتی