ارزیابی جامع فناوری دفع صفر مایع (ZLD) در صنعت پتروشیمی ایران: چالش ها، راهکارها و چشم انداز توسعه بومی

صنعت پتروشیمی ایران به عنوان یکی از مصرف کنندگان عمده آب و تولیدکننده پساب های پیچیده، با چالش کم آبی و الزامات سخت گیرانه زیست محیطی روبه رو است. دفع صفر مایع (ZLD) به عنوان رویکردی جامع، امکان بازیابی >۹۵٪ آب و حذف کامل تخلیه مایع را فراهم می کند. این پژوهش با یک مرور نظام مند بر فناوری های اصلی ZLD—including فرآیندهای غشایی (UF/NF/RO)، فرآیندهای حرارتی (تبخیر/تبلور)، اکسیداسیون پیشرفته (AOPs) و زیستی پیشرفته (MBR/MBBR)—قابلیت پذیری آن را در پساب های پتروشیمی ایران ارزیابی می کند. نتایج نشان می دهد ترکیب های هیبریدی، به ویژه RO–حرارتی و AOP–زیستی، مناسب ترین مسیر برای دستیابی به کیفیت بازاستفاده و کاهش براین هستند؛ هرچند مصرف انرژی ۳۵–۵۰ kWh/m³ و هزینه های سرمایه گذاری، چالش های اصلی باقی می مانند. با وجود این محدودیت ها، استقرار ZLD علاوه بر ضرورت زیست محیطی و قانونی، از منظر اقتصاد چرخشی و امنیت آبی نیز توجیه پذیر است. مطالعه بر بومی سازی فناوری، بهینه سازی انرژی (بهره گیری از گرمای اتلافی/تجدیدپذیرها) و چارچوب های تنظیم گری الزام آور با مشارکت صنعت–دانشگاه–حکمرانی برای تحقق ZLD پایدار تاکید دارد.

کلیدواژه ها:

دفع صفر مایع (ZLD) ، پتروشیمی ، تصفیه پیشرفته پساب ، بازیابی آب ، فرآیندهای هیبریدی