بررسی روش تفکیک از مبدا و تاثیر آن در بهبود مدیریت و پسماند شهری

تفکیک از مبدا (Source Separation) به معنای جداسازی مواد قابل بازیافت و مواد خطرناک از سایر پسماندها، در همان محل تولید (منزل، اداره، فروشگاه و ...) است. در این روش، شهروندان پسماندهای خود را در چندین جریان مجزا (کاغذ، پلاستیک، شیشه، فلز، پسماند تر و پسماند خطرناک) قرار می دهند. این روش در مقابل سیستمهای قدیمی تر مانند «تفکیک در مقصد» (مراکز دفن یا ایستگاههای انتقال) یا «تفکیک توسط کارگران غیررسمی» قرار میگیرد. برای درک اهمیت "تفکیک از مبدا"، باید آن را در بستر تاریخی و در مقایسه با روشهای سنتی مدیریت پسماند بررسی کنیم. تفکیک از مبدا تنها یک "تکنیک" نیست، بلکه یک "تغییر نگرش" اساسی است. این روش، مسئولیت مدیریت پسماند را از یک وظیفه صرفا دولتی و انتهای خطی، به یک مسئولیت اجتماعی مشترک تبدیل میکند. در این پارادایم جدید:پسماند، دیگر "زباله" و بی ارزش نیست، بلکه "منبع" و "مواد اولیه ثانویه" محسوب میشود.شهروند از یک "مصرف کننده منفعل" به یک "مدیر فعال" در چرخه مصرف تبدیل میشود.عمل تفکیک، یک رفتار فرهنگی و مسئولانه در قبال محیط زیست و نسلهای آینده تعریف میشود.در عمل، تفکیک از مبدا تابع مواردی است از جمله: مکان: نقطه تولید اولین جایی است که پسماند ایجاد میشود: آشپزخانه، اداره، مغازه، کارخانه، مدرسه و...فاعل: این جداسازی توسط خود تولیدکننده پسماند (شهروند، کارمند، مغازه دار) انجام میگیرد.ابزار: این کار معمولا با استفاده از سطلهای چندگانه یا کیسه های رنگی مختلف (مثلا آبی برای کاغذ، زرد برای پلاستیک، قهوهای برای پسماند تر و سیاه برای سایر موارد) امکانپذیر میشود.جریانهای اصلی: پسماند عموما به چند دسته اصلی تقسیم میشود: پسماند خشک (قابل بازیافت): کاغذ و مقوا، پلاستیک، شیشه، فلزات. پسماند تر (آلی): باقیمانده غذا و مواد گیاهی که قابلیت کمپوست شدن دارند. پسماند خطرناک خانگی: باتری، لامپهای فلورسنت، لوازم الکترونیکی، ظرفهای حاوی سموم و رنگ. پسماند عمومی (غیرقابل بازیافت): موادی که در هیچکدام از دسته های بالا جای نمی گیرند.