بررسی اثرات استفاده از فناوری BIM (مدلسازی اطلاعات ساختمان) در بهبود کیفیت و کاهش هزینه طرح های عمرانی شهرداری ها

فناوری مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) به عنوان یکی از نوین ترین رویکردها در صنعت ساخت وساز، نقش کلیدی در تحول فرآیندهای طراحی، اجرا و بهره برداری از پروژه های عمرانی ایفا می کند. شهرداری ها به عنوان نهادهای اصلی در مدیریت و نظارت بر پروژه های زیرساختی و ساختمانی شهری، با چالش های متعدد در زمینه کیفیت اجرا، کنترل هزینه، زمان بندی و هماهنگی بین ذی نفعان روبه رو هستند. استفاده از BIM با فراهم کردن بستری یکپارچه برای تولید، ذخیره و تبادل اطلاعات دقیق و به روز، می تواند فرایندهای تصمیم سازی و اجرا را به طور چشمگیری بهبود بخشد.در چارچوب این پژوهش، اثرات به کارگیری BIM در طرح های عمرانی شهرداری ها از دو منظر بهبود کیفیت و کاهش هزینه مورد ارزیابی قرار گرفته است. در حوزه کیفیت، BIM توانایی مدل سازی سه بعدی دقیق همراه با جزئیات کامل سازه ای، معماری و تاسیساتی را فراهم می آورد که امکان شناسایی و رفع تعارضات پیش از شروع عملیات اجرایی را افزایش می دهد. این ویژگی ضمن کاهش خطاهای طراحی و دوباره کاری ها، باعث ارتقاء کیفیت نهایی پروژه و افزایش رضایت ذی نفعان می شود. از سوی دیگر، قابلیت های BIM در شبیه سازی و تحلیل عملکرد سازه ها، سنجش بهره وری انرژی، و پیش بینی رفتار اجزا در شرایط واقعی، شهرداری ها را قادر می سازد که طرح های شهری پایدارتر، ایمن تر و با عمر مفید بیشتر ارائه دهند.از بعد اقتصادی، BIM می تواند به طور مستقیم و غیرمستقیم در کاهش هزینه ها تاثیرگذار باشد. یکپارچگی اطلاعات و هماهنگی بین تیم های طراحی، مهندسی و اجرا موجب کاهش تاخیرها، حذف دوباره کاری ها و جلوگیری از هزینه های پیش بینی نشده می شود. استفاده از تخمین زنی دقیق مقادیر مصالح، برآورد مالی به روز و کنترل هزینه ها در طول چرخه حیات پروژه، موجب بهبود مدیریت منابع و افزایش بهره وری مالی می گردد. همچنین با قابلیت BIM در شناسایی ریسک ها و مشکلات بالقوه، می توان از هدررفت منابع و افزایش هزینه های نگهداری پس از بهره برداری جلوگیری نمود.مزیت مهم BIM برای شهرداری ها، تسهیل در فرآیند مدیریت و نظارت هوشمند است. با در اختیار داشتن مدل دیجیتال جامع از پروژه که شامل اطلاعات چندبعدی (زمان، هزینه، انرژی و نگهداشت) است، مدیران می توانند تصمیمات دقیق تری اتخاذ کنند و کیفیت خدمات شهری را ارتقا دهند. به عنوان مثال، در پروژه های عمرانی شهری مانند پل ها، معابر، ساختمان های اداری و خدماتی، امکان پایش عملکرد، برنامه ریزی برای تعمیرات پیشگیرانه، و ارتقاء بهینه زیرساخت ها فراهم می شود.یافته های این تحقیق نشان می دهد که استقرار BIM در پروژه های شهرداری، نیازمند بازنگری در فرایندها، آموزش نیروهای انسانی، و سرمایه گذاری اولیه برای نرم افزارها و سخت افزارهای تخصصی است. هرچند هزینه های اولیه ممکن است در نگاه اول زیاد به نظر برسد، اما در بلندمدت، صرفه جویی مالی، افزایش کیفیت، کاهش زمان اجرا و رضایت شهروندان، توجیه مناسبی برای اجرای این فناوری فراهم می آورد. تجربه های بین المللی نیز بیانگر آن است که سازمان های شهری که BIM را به طور کامل در چرخه پروژه های خود پیاده سازی کرده اند، توانسته اند هزینه های کل را به طور متوسط بین ۱۰ تا ۲۰ درصد کاهش دهند و کیفیت پروژه ها را به طور محسوس افزایش دهند.به طور کلی، نتایج پژوهش بیانگر آن است که استفاده از فناوری BIM در طرح های عمرانی شهرداری ها، رویکردی کارآمد و آینده نگر است که می تواند مشکلات مزمن مرتبط با کنترل کیفیت و هزینه ها را برطرف نماید. این فناوری با ایجاد شفافیت اطلاعات، تقویت همکاری بین ذی نفعان و ارائه ابزارهای تحلیلی پیشرفته، نه تنها موجب ارتقاء کیفیت و صرفه جویی مالی می شود، بلکه زمینه را برای مدیریت پایدار و هوشمند پروژه های شهری فراهم می کند. بدین ترتیب، پذیرش و توسعه BIM به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از سیاست های مدیریت پروژه های عمرانی شهرداری ها توصیه می شود تا ضمن بهبود شاخص های عملکردی، رضایت مندی اجتماعی و توسعه پایدار شهری نیز تحقق یابد.

کلیدواژه ها:

مدلسازی اطلاعات ساختمان BIM ، پروژه های عمرانی شهرداری ، کاهش هزینه ، بهبود کیفیت ، مدیریت هوشمند شهری ، شبیه سازی سه بعدی ، کنترل زمان و هزینه ، توسعه پایدار