یادگیری معلم محور یا یادگیرنده محور: بازخوانی نقش معلم در آموزش های نوین

تحولات بنیادین در نظریه های یادگیری و تغییر رویکردهای جهانی نسبت به آموزش، ضرورت بازخوانی نقش معلم در نظام های آموزشی امروز را بیش از پیش آشکار ساخته اند. در دهه های گذشته، الگوی سنتی یادگیری معلم محور که بر محور اقتدار، انتقال یک سویه دانش و نقش مسلط معلم در فرآیند آموزش استوار بود، جای خود را به رویکردهای یادگیرنده محور داده است؛ رویکردهایی که در آن ها دانش آموز به مثابه کنشگر فعال، جست وجوگر، خلاق و مشارکت جو در فرایند یادگیری شناخته می شود. با این حال، گذار از آموزش های معلم محور به یادگیرنده محور نه تنها یک تغییر سطحی در روش تدریس نیست، بلکه مستلزم تحول در نگاه به ماهیت یادگیری، جایگاه معلم، ابزارهای آموزشی و اهداف تعلیم و تربیت است. در چنین بستری، این مقاله به واکاوی دو رویکرد معلم محور و یادگیرنده محور در آموزش می پردازد و نقش معلم را در هر یک از این رویکردها مورد بازاندیشی قرار می دهد. با استناد به نظریات تربیتی معاصر، پژوهش های میدانی و تحولات فناورانه، نشان داده می شود که معلم در رویکرد یادگیرنده محور دیگر صرفا ناقل دانش نیست، بلکه تسهیل گر یادگیری، طراح موقعیت های آموزشی، مربی مهارت های شناختی و مشوق خلاقیت محسوب می شود. این تغییر جایگاه، نیازمند توانمندسازی حرفه ای معلمان در زمینه هایی چون طراحی آموزشی، مدیریت کلاس تعاملی، ارزشیابی فرایندی و بهره گیری موثر از فناوری های نوین است. همچنین در مقاله تاکید شده که گذار موفق از الگوی سنتی به الگوی نوین مستلزم حمایت ساختاری، فرهنگی و سیاست گذاری های آموزشی کلان است. این مقاله در نهایت بر آن است تا با رویکردی انتقادی-تحلیلی، نقش معلم را نه در تضاد با یادگیرنده محوری، بلکه در هماهنگی و تکامل با آن بازتعریف کرده و الگویی تلفیقی برای آموزش اثربخش در قرن بیست و یکم پیشنهاد دهد.