بررسی تاثیر ورزش منظم بر کاهش علائم اضطراب و افسردگی

اختلالات اضطراب و افسردگی از مهم ترین چالش های سلامت روان در جوامع امروزی به شمار می آیند که تاثیرات گسترده ای بر جنبه های مختلف زندگی فردی و اجتماعی دارند. این اختلالات می توانند عملکرد تحصیلی، شغلی و روابط اجتماعی فرد را مختل کرده و موجب کاهش کیفیت زندگی شوند. براساس آمارهای جهانی سازمان بهداشت جهانی (WHO)، افسردگی یکی از علل اصلی ناتوانی در سطح جهان محسوب می شود و میلیون ها نفر در سراسر دنیا به درجات مختلف از این اختلال رنج می برند. اضطراب نیز با افزایش تنش، نگرانی، بی قراری و مشکلات تمرکز همراه است و در صورت تداوم می تواند منجر به بروز سایر مشکلات جسمی و روانی شود. در ایران نیز پژوهش های مختلف شیوع نسبتا بالای این دو اختلال را در میان گروه های سنی مختلف، به ویژه دانشجویان و جوانان، گزارش کرده اند که این امر لزوم توجه بیشتر به راهکارهای پیشگیرانه و درمانی را برجسته می سازد.در کنار درمان های دارویی و روان درمانی، در دهه های اخیر گرایش قابل توجهی به استفاده از روش های غیردارویی، از جمله ورزش و فعالیت بدنی منظم به عنوان مداخله ای موثر و کم هزینه برای بهبود سلامت روان، شکل گرفته است. یافته های پژوهشی نشان می دهد که انجام ورزش های منظم، به ویژه فعالیت های هوازی با شدت متوسط، با کاهش علائم افسردگی و اضطراب و افزایش احساس شادکامی، انرژی و رضایت از زندگی همراه است. مکانیسم های فیزیولوژیکی متعددی در این اثرگذاری دخیل اند؛ از جمله افزایش ترشح اندورفین ها و سروتونین، بهبود جریان خون مغزی، کاهش هورمون های استرس و افزایش احساس کنترل و خودکارآمدی. علاوه بر این، ورزش منظم باعث ارتقای تعاملات اجتماعی، نظم در زندگی روزمره و افزایش عزت نفس می شود که خود از عوامل محافظت کننده در برابر اضطراب و افسردگی به شمار می آیند.با وجود شواهد جهانی در تایید اثرات مثبت فعالیت بدنی بر سلامت روان، در جامعه ما هنوز مطالعات نظام مند و کنترل شده درباره میزان و نحوه تاثیر برنامه های ورزشی ساختارمند بر کاهش علائم اضطراب و افسردگی محدود است. بسیاری از پژوهش های موجود یا بر گروه های خاص (مثلا بیماران مزمن یا سالمندان) متمرکز بوده اند یا طراحی تجربی دقیقی برای بررسی رابطه علت ومعلولی بین ورزش منظم و کاهش علائم روانی نداشته اند. از این رو، ضرورت انجام پژوهش هایی که بتوانند به صورت علمی و با روش های کمی معتبر، اثربخشی ورزش منظم را بر سلامت روان بررسی کنند، به شدت احساس می شود. این پژوهش درصدد است تا با استفاده از یک طرح نیمه آزمایشی و اجرای برنامه ورزشی منظم برای مدت مشخص، تغییرات علائم اضطراب و افسردگی در شرکت کنندگان را قبل و بعد از مداخله بررسی کند.در همین راستا، پرسش اصلی تحقیق این است که آیا شرکت در یک برنامه ورزشی منظم می تواند به کاهش معنادار علائم اضطراب و افسردگی منجر شود یا خیر؟ برای پاسخ به این سوال، پژوهش حاضر دو سوال جزئی تر را دنبال می کند:۱. آیا ورزش منظم موجب کاهش قابل توجه علائم اضطراب در شرکت کنندگان می شود؟۲. آیا ورزش منظم موجب کاهش قابل توجه علائم افسردگی در شرکت کنندگان می شود؟هدف کلی این پژوهش، بررسی تاثیر ورزش منظم بر کاهش علائم اضطراب و افسردگی است. در راستای این هدف کلی، اهداف جزئی شامل مقایسه میانگین نمرات اضطراب و افسردگی قبل و بعد از مداخله در گروه مداخله و مقایسه تغییرات میان گروه مداخله و گروه کنترل می باشد. تحقق این اهداف می تواند شواهد علمی جدیدی برای حمایت از مداخلات مبتنی بر فعالیت بدنی در حوزه سلامت روان ارائه دهد و در طراحی برنامه های پیشگیرانه و ارتقایی در محیط های دانشگاهی و کاری مورد استفاده قرار گیرد.