تحلیل اثر آموزش سواد رسانه ای و مهارتهای مدیریت زمان بر کاهش وابستگی به فضای مجازی در میان دانش آموزان هنرستانی

در سالهای اخیر گسترش روزافزون اینترنت و فضای مجازی در میان نوجوانان به ویژه دانش آموزان، به یکی از مهمترین دغدغه های نظام آموزشی و خانواده ها تبدیل شده است. استفاده بی رویه از این فضا منجر به بروز مشکلاتی چون کاهش تمرکز، افت تحصیلی ضعف در تعاملات، اجتماعی بیخوابی، اضطراب و وابستگی روانی شده است. این اقدام پژوهی با هدف شناسایی ابعاد اعتیاد به فضای مجازی و ارائه راهکارهای علمی و عملی برای کاهش آن در میان دانش آموزان هنرستان دخترانه کوثر طراحی و اجرا گردید. با بهره گیری از روشهایی مانند مشاهده مستقیم، مصاحبه با معلمان، والدین و دانش آموزان و طراحی و تحلیل پرسشنامه های علمی ابعاد مختلف وابستگی، رفتاری، شناختی و هیجانی دانش آموزان به فضای مجازی شناسایی شد. نتایج حاکی از آن بود که عمده ترین دلایل اعتیاد شامل نبود برنامه ریزی، کمبود آگاهی، ضعف مهارت های خود کنترلی، نبود جایگزین مناسب برای اوقات فراغت و کم توجهی خانواده ها به الگوهای رفتاری خود بوده است. بر این اساس راهکارهایی نظیر آموزش مهارتهای مدیریت زمان و سواد رسانه ای، راه اندازی باشگاه های مهارتی، طرح چالشهای آفلاین، تولید پادکست دانش آموزی و تدوین توافق نامه رفتاری با مشارکت والدین اجرا شد. ارزیابی نهایی نشان داد که این مداخلات منجر به کاهش محسوس در استفاده افراطی از فضای مجازی، افزایش تمرکز در کلاس، بهبود عملکرد تحصیلی و رشد تعاملات اجتماعی دانش آموزان گردید. پژوهش حاضر بر اهمیت نقش مدرسه، والدین و خود دانش آموزان در هدایت رفتار دیجیتال تاکید میکند و نشان میدهد که با مداخلات تربیتی مناسب میتوان فضای مجازی را از تهدیدی پنهان به فرصتی آموزشی و رشدآفرین تبدیل کرد.

کلیدواژه ها:

فضای مجازی ، دانش آموز ، اعتیاد ، سوادرسانه ای ، مدیریت زمان