تدوین الگوی مالی پایدار برای مدیریت طرح های توان بخشی ورزشی در بیماران پارکینسون: یک مطالعه موردی

بیماری پارکینسون یکی از شایع ترین بیماری های تحلیل برنده عصبی است که علاوه بر عوارض حرکتی، بار مالی سنگینی را بر دوش بیماران، خانواده ها و نظام سلامت تحمیل می کند. توان بخشی ورزشی به عنوان یکی از موثرترین روش های بهبود عملکرد حرکتی بیماران، نقش مهمی در ارتقاء کیفیت زندگی آنان دارد. با این حال، نبود الگوهای مالی پایدار و ناکارآمدی در تخصیص منابع باعث محدود شدن دسترسی به این خدمات می شود. هدف این پژوهش، تدوین الگوی مالی پایدار جهت مدیریت بهینه طرح های توان بخشی ورزشی در بیماران پارکینسون با بهره گیری از الگوریتم زنبور مصنوعی (Artificial Bee Colony – ABC) و شبیه سازی آن در محیط MATLAB است.روش تحقیق مبتنی بر مدل سازی ریاضی و تحلیل داده های ثانویه بوده است. داده ها از منابع بین المللی مانند WHO و مطالعات منتشرشده بین سال های ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۵ گردآوری شد. در طراحی مدل، هزینه های مستقیم (درمان، دارو، فیزیوتراپی) و غیرمستقیم (افت بهره وری، مراقبت خانوادگی) به همراه منابع تامین مالی (بیمه های پایه، مکمل، پرداخت مستقیم بیماران) لحاظ گردید. الگوریتم ABC با هدف بهینه سازی تخصیص منابع و کاهش هزینه ها پیاده سازی شد.نتایج حاصل از شبیه سازی نشان داد که مدل بهینه شده توانست هزینه کل را از ۱۸۱ به ۱۵۳ میلیون دلار کاهش دهد (صرفه جویی ۱۵.۵٪). همچنین سهم پرداخت مستقیم بیماران از ۲۲٪ به ۱۸٪ کاهش یافت و سهم بیمه های پایه از ۳۰٪ به ۴۱٪ افزایش یافت. شاخص عدالت مالی (ضریب جینی) نیز از ۰.۴۵ به ۰.۲۸ کاهش یافت که نشان دهنده کاهش نابرابری مالی در دسترسی به خدمات است. تحلیل حساسیت نشان داد که افزایش ۱۰٪ سهم بیمه های پایه منجر به کاهش ۲۰٪ در هزینه های بیماران و افزایش ۱۵٪ در پایداری مالی مدل گردید. همچنین، مدل پیشنهادی موجب بهبود میانگین ۱۲٪ در کیفیت زندگی بیماران شد.این پژوهش نشان می دهد که ترکیب الگوریتم های هوش مصنوعی با مدل سازی مالی می تواند ابزاری قدرتمند برای طراحی سیاست های سلامت پایدار، عادلانه و کارآمد در حوزه بیماری های مزمن همچون پارکینسون باشد.

کلیدواژه ها:

پارکینسون ، توان بخشی ورزشی ، الگوی مالی پایدار ، الگوریتم زنبور مصنوعی ، MATLAB ، عدالت مالی ، کیفیت زندگی