مدل سازی اقتصادی برای تاسیس و توسعه مراکز توان بخشی مبتنی بر ورزش در بیماران پارکینسون

این مطالعه به مدل سازی اقتصادی برای تاسیس و توسعه مراکز توان بخشی مبتنی بر ورزش در بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون در سطح جهانی می پردازد. با استفاده از الگوریتم ژنتیک که در محیط برنامه نویسی MATLAB پیاده سازی شده است، هدف اصلی، مکان یابی بهینه مراکز توان بخشی و تخصیص بهینه منابع مالی با هدف افزایش پوشش خدمات به بیماران و کاهش هزینه ها می باشد. مدل پیشنهادی در سه سناریوی مختلف شامل سناریوی اقتصادی (صرفه جویانه)، سناریوی پوشش کامل و سناریوی متوازن اجرا شد.نتایج نشان داد که در سناریوی صرفه جویانه، با تاسیس ۸ مرکز توان بخشی، حدود ۶۱ درصد از جمعیت بیماران تحت پوشش قرار گرفتند و هزینه کلی اجرای طرح برابر با ۱۲.۵ میلیون دلار برآورد شد. همچنین میانگین فاصله بیماران تا نزدیک ترین مرکز حدود ۱۸.۷ کیلومتر بود. در مقابل، سناریوی پوشش کامل با ۱۴ مرکز توان بخشی، توانست ۹۲ درصد از بیماران را پوشش دهد ولی هزینه کل این طرح به بیش از ۲۴.۳ میلیون دلار رسید و متوسط فاصله به ۱۰.۲ کیلومتر کاهش یافت. سناریوی متوازن، با ایجاد ۱۰ مرکز، موفق شد ۷۸ درصد از بیماران را پوشش دهد و هزینه ای برابر ۱۷.۶ میلیون دلار را به همراه داشت که تعادل مناسبی میان هزینه و پوشش خدمات برقرار ساخت. همچنین فاصله میانگین بیماران تا مراکز در این سناریو ۱۳.۵ کیلومتر گزارش شد.برای بررسی پایداری مدل، تحلیل حساسیت بر پارامترهای کلیدی مانند بودجه کلی، حداقل پوشش مورد انتظار و حداکثر فاصله مجاز انجام شد. افزایش بودجه از ۱۰ به ۳۰ میلیون دلار موجب افزایش پوشش بیماران از ۶۰ درصد به ۹۴ درصد شد، که اهمیت تامین مالی مناسب را در گسترش خدمات توان بخشی نشان می دهد.این تحقیق با تاکید بر اهمیت تخصیص هدفمند منابع، پیشنهاد می کند که مدل ارائه شده به سایر بیماری های مزمن نظیر ام اس، سکته مغزی، دیابت و بیماری های قلبی تعمیم یابد. همچنین جمع آوری داده های بومی و به روز از حداقل ۲۰ کشور با بیشترین بار بیماری پارکینسون برای افزایش دقت مدل ضروری است. افزون بر این، افزودن عوامل اجتماعی و فرهنگی مانند تمایل بیماران به استفاده از خدمات توان بخشی و دسترسی به حمل ونقل می تواند دقت پیش بینی ها را بهبود بخشد.برای عملیاتی کردن مدل، توسعه نرم افزار کاربردی با هدف استفاده مدیران و برنامه ریزان سلامت که حداقل ۵۰ کاربر هدف دارد، توصیه می شود. همچنین ایجاد شبکه همکاری بین المللی متشکل از حداقل ۱۰ سازمان و موسسه تحقیقاتی جهت به روزرسانی داده ها و مدل در بازه های زمانی مشخص ضروری است. در نهایت، برگزاری حداقل ۵ دوره کارگاهی آموزشی برای توانمندسازی برنامه ریزان سلامت در استفاده از الگوریتم های هوش مصنوعی و بهینه سازی می تواند باعث افزایش بهره وری مدل شود.نتایج این مطالعه نشان می دهد که استفاده از الگوریتم ژنتیک در مدل سازی اقتصادی مراکز توان بخشی، ضمن کاهش هزینه ها تا ۲۵ درصد در برخی سناریوها، می تواند دسترسی بیماران به خدمات تخصصی توان بخشی را تا بیش از ۳۰ درصد افزایش دهد. همچنین، میانگین فاصله بیماران به مراکز کاهش چشمگیری داشته که نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی بیماران دارد. این تحقیق گامی موثر در راستای بهبود نظام سلامت جهانی و ارتقای خدمات توان بخشی بیماران پارکینسون محسوب می شود.

کلیدواژه ها:

پارکینسون ، توان بخشی ورزشی ، الگوریتم ژنتیک ، بهینه سازی ، MATLAB ، مدل سازی اقتصادی ، مکان یابی مراکز ، تحلیل حساسیت ، هزینه-فایده ، سلامت عمومی.