بازنمایی عشق و عاطفه در زندگی نامه های داستانی دفاع مقدس (مطالعه موردی: آثار منتشر شده در دهه هشتاد)

ادبیات دفاع مقدس به عنوان یکی از مهم ترین جریان های ادبی پس از انقلاب اسلامی، تحولات مضمونی و ساختاری متعددی را تجربه کرده است. یکی از برجسته ترین این تحولات، گذار از روایت های صرفا حماسی و ایدئولوژیک به سوی آثاری با محوریت تجارب انسانی و فردی است. در این میان، زندگی نامه های داستانی منتشر شده در دهه هشتاد شمسی، نقشی کلیدی در این دگردیسی ایفا کردند. پژوهش حاضر با روش تحقیق کیفی و رویکرد توصیفی-تحلیلی، به بررسی چگونگی بازنمایی «عشق و عاطفه» در این دسته از آثار می پردازد. مسئله اصلی تحقیق آن است که عشق و عاطفه در این روایت ها چه اشکال، کارکردها و دلالت هایی دارند و این بازنمایی چه تفاوتی با آثار دهه های پیشین دارد. یافته های پژوهش نشان می دهد که در آثار این دوره، عشق در ابعاد گوناگون آن—عشق رمانتیک و زمینی، عواطف خانوادگی، عشق برادرانه به همرزمان و عشق معنوی—از حاشیه به متن آمده و به یکی از عناصر اصلی پیش برنده روایت تبدیل شده است. این رویکرد نه تنها به انسانی سازی قهرمانان جنگ و ایجاد همذات پنداری عمیق تر با مخاطب نسل جدید می انجامد، بلکه کشمکش های درونی شخصیت ها میان تعهد و عاطفه را برجسته ساخته و به غنای روان شناختی و ادبی آثار می افزاید. این تحول مضمونی، بازتابی از تغییرات اجتماعی-فرهنگی جامعه ایران در دهه هشتاد و بلوغ ژانر ادبیات دفاع مقدس است.

کلیدواژه ها:

ادبیات دفاع مقدس ، زندگی نامه داستانی ، عشق ، عاطفه ، دهه هشتاد ، تحلیل روایت ، انسانی سازی.