نقش شیمی در حفظ محیط زیست ، بررسی کاربرد مواد تجزیه پذیر در محصولات مصرفی

در دهه های اخیر، تولید و مصرف گسترده کالاهای پلاستیکی و شیمیایی غیرقابل تجزیه، به یکی از چالش های مهم زیست محیطی جهان تبدیل شده است. پژوهش های علمی نشان داده اند که علم شیمی، از طریق توسعه مواد تجزیه پذیر زیستی (Biodegradable Materials) و طراحی پلیمرهای زیست سازگار، نقشی محوری در کاهش آلودگی و حفظ پایداری اکولوژیکی دارد (احمدی، ۱۳۹۹؛ Kamarudin et al., ۲۰۲۰). هدف این مقاله، مروری تحلیلی بر نقش علم شیمی در حفظ محیط زیست با تمرکز بر توسعه و کاربرد مواد تجزیه پذیر در محصولات مصرفی است. روش این پژوهش از نوع کیفی و مرور نظام مند تحلیلی است که با جست وجوی مقالات فارسی و انگلیسی از سال ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۳ در پایگاه های SID، Scopus و ScienceDirect انجام شده است. پس از غربال اول، ۵۴ منبع معتبر انتخاب و مورد تحلیل محتوایی قرار گرفت. یافته ها نشان دادند که پیشرفت های شیمی سبز، به ویژه در طراحی پلی لاکتیک اسید (PLA) و پلی هیدروکسی آلکانوآت ها (PHA)، موجب کاهش ۶۵٪ در حجم زباله پلاستیکی شهری و ۴۰٪ کاهش در مصرف سوخت های فسیلی شده است (نوری و همکاران، ۱۴۰۱؛ Haider et al., ۲۰۱۹). نتایج تحلیل نشان می دهد که نقش شیمی در حفظ محیط زیست تنها به توسعه مواد جدید محدود نیست، بلکه در آموزش مصرف مسئولانه، طراحی واکنش های کم آلاینده و جایگزینی پلاستیک های معمولی با پلیمرهای تجزیه پذیر نیز موثر است. این مقاله بر ضرورت حمایت سیاست گذاران از تحقیقات شیمی سبز و آموزش عمومی در زمینه التفات زیست محیطی تاکید می کند.

کلیدواژه ها:

شیمی سبز ، مواد تجزیه پذیر ، آلودگی پلاستیکی ، پایداری محیط زیستی ، محصولات مصرفی