اثر گفتار بدنی معلم بر پایداری توجه دانش آموزان کم تمرکز

رفتارهای غیرکلامی یا گفتار بدنی معلم، به عنوان یکی از عناصر ارتباط آموزشی، نقش بنیادینی در هدایت تمرکز و حفظ توجه دانش آموزان دارد. پژوهش های سه دهه ی اخیر نشان داده اند که حرکات بدنی هماهنگ، تماس چشمی و زبان بدن معلم می تواند به صورت مستقیم در تنظیم شناختی و هیجانی فراگیران موثر باشد (ناظمی، ۱۳۹۵؛ Anderson, ۲۰۱۲). این مطالعه با رویکرد تحلیلی–مروری نظام مند، آثار گفتار بدنی معلمان بر پایداری توجه در دانش آموزان با سطح پایین تمرکز را بررسی می کند. جامعه ی پژوهش شامل ۴۸ منبع علمی داخلی و بین المللی بین سال های ۱۳۸۴ تا ۱۴۰۲ بود که از پایگاه های SID، نورمگز، MagIran، ISC، ScienceDirect و Google Scholar استخراج شدند. چارچوب نظری بر مبنای مدل یادگیری چندوجهی مهرابیان (Mehrabian, ۱۹۷۱) و نظریه ی هیجان–توجه فریدمن و روزنتال (Friedman & Rosenthal, ۲۰۱۰) بنا شد. نتایج مرور نشان داد که ۷۶٪ تحقیقات ایرانی و ۸۲٪ مطالعات خارجی، رابطه مثبت شدیدی میان گفتار بدنی موثر معلم و افزایش توجه پایدار در دانش آموزان کم تمرکز گزارش کرده اند (صمدی، ۱۴۰۰؛ احمدی و همکاران، ۱۳۹۹؛ Anderson, ۲۰۱۲). یافته ها نشان دادند گفتار بدنی – از جمله حرکت هماهنگ دست ها، تغییر لحن همراه با چهره فعال، و تماس چشمی تداومی – نه تنها توجه لحظه ای بلکه پایداری شناختی در کلاس را افزایش می دهد. نتیجه گیری ها بر ضرورت آموزش گفتار بدنی در برنامه های تربیت معلم تاکید دارند تا معلمان به توانایی «توجه سازی غیرکلامی» مجهز شوند.

کلیدواژه ها:

گفتار بدنی ، پایداری توجه ، دانش آموزان کم تمرکز ، ارتباط غیرکلامی ، آموزش معلمان