بررسی ساختار قدرت و نظام حکومتی در دوره ی هخامنشیان با تکیه بر تطبیق منابع یونانی و ایرانی

پژوهش حاضر با هدف بررسی ساختار قدرت و نظام حکومتی در دوره ی هخامنشیان و تحلیل تطبیقی منابع ایرانی و یونانی انجام شده است. این مطالعه به دنبال پاسخ به این پرسش است که چگونه شاهنشاهی هخامنشی با ترکیبی از تمرکز قدرت و تفویض اختیار به ساتراپ ها توانسته امپراتوری وسیع و چندملیتی خود را مدیریت کند و برداشت های منابع ایرانی و یونانی در چه نقاطی با یکدیگر تفاوت و هم پوشانی دارند.روش پژوهش از نوع تحقیق توصیفی-تحلیلی با رویکرد تطبیقی است. داده ها از منابع دست اول ایرانی شامل کتیبه های داریوش و خشایارشا، الواح شوش و متون پهلوی و منابع یونانی شامل نوشته های هرودوت و کسنوفون استخراج شده و با استفاده از روش تحلیل محتوا و تحلیل تطبیقی بررسی گردیده اند.یافته های پژوهش نشان می دهد که شاهنشاه محور اصلی قدرت و تصمیم گیری در امپراتوری بوده و ساتراپی ها با وظایف مدیریتی و مالی خود نقش کلیدی در پایداری و ثبات سیاسی و اداری ایفا می کرده اند. منابع ایرانی تصویر شاهنشاه و نظام حکومتی را به صورت سازمان یافته و مثبت ارائه می دهند، در حالی که منابع یونانی اغلب بر جنبه های مطلق گرایانه و زورگویی شاه تاکید دارند. تحلیل تطبیقی این منابع امکان بازسازی تصویری جامع، دقیق و علمی از نظام هخامنشی را فراهم می آورد.نتایج پژوهش نشان می دهد که ساختار اداری منظم، تفویض اختیار متوازن و تمرکز قدرت، عوامل کلیدی در دوام امپراتوری هخامنشی بوده اند و مطالعه تطبیقی منابع ایرانی و یونانی می تواند برای پژوهش های تاریخی، علوم سیاسی و مدیریت دولتی در بررسی حکومت های پیچیده باستانی الگو ارائه دهد.

کلیدواژه ها:

هخامنشیان ، شاهنشاهی ، ساتراپی ، نظام حکومتیف ساختار قدرت ، تحلیل تطبیقی ، منابع ایرانی و یونانی