نقش طراحی رنگی کلاس در کاهش پرخاشگری دانش آموزان فعال و بیش جنبش

هدف این پژوهش، بررسی نظام مند نقش طراحی رنگی محیط کلاس در کاهش رفتارهای پرخاشگرانه دانش آموزان فعال و بیش جنبش است. بر اساس شواهد جهانی و مطالعات داخلی، رنگ به عنوان محرکی روان فیزیولوژیکی می تواند بر هیجان، آرامش و تنظیم رفتاری کودکان اثرگذار باشد (زرگری، ۱۳۹۹؛ Elliot & Maier, ۲۰۱۴). این مقاله از نوع تحلیلی–مروری نظام مند است و با مرور ۶۳ منبع فارسی و انگلیسی منتشرشده بین سال های ۱۳۸۶ تا ۱۴۰۲ انجام شده است. از این میان، ۴۷ مطالعه با معیارهای اعتبار در تحلیل نهایی لحاظ شده اند. تحلیل ها بر پایه چارچوب نظری روان شناسی محیطی (Mehrabian, ۱۹۷۶) و مدل تنظیم هیجان اجتماعی–شناختی (Gross, ۲۰۱۵) صورت گرفت. نتایج نشان می دهد رنگ های سرد و طبیعی (مانند آبی، سبز و بژ روشن) به شکل معناداری موجب کاهش سطح تحریکی دانش آموزان فعال شده و نه تنها اضطراب و هیجان اضافی را تعدیل می کند، بلکه زمینه تعامل مثبت و کاهش رفتارهای پرخاشگرانه را فراهم می آورد (حسینی، ۱۴۰۱؛ Stone, ۲۰۲۰). در مقابل، استفاده ناهماهنگ یا افراطی از رنگ های گرم و درخشان (قرمز و نارنجی تند) با افزایش تحریک عصبی و رقابت هیجانی در کلاس همراه بوده است. بر اساس نتایج، طراحی رنگی آگاهانه کلاس باید بر ترکیب رنگ های ملایم، نور طبیعی و هماهنگی بصری با فعالیت های حرکتی دانش آموزان مبتنی باشد. در پایان، راهبردهای عملی برای به کارگیری طراحی رنگی در مدارس جهت کاهش تنش های هیجانی و افزایش تمرکز دانش آموزان فعال ارائه می شود.

کلیدواژه ها:

طراحی رنگی ، پرخاشگری ، دانش آموزان بیش جنبش ، روان شناسی محیطی ، تنظیم هیجان