بررسی زیورآلات دوران سلجوقی تا ایلخانی از نظر نمادشناسی

دوره های سلجوقی و ایلخانی از ادوار شاخص تاریخ ایران به شمار می آیند که در زمینه ی فرهنگ و هنر، به ویژه در ساخت زیورآلات، دستاوردهای برجسته ای بر جای گذاشته اند. زیورآلات دوره ی سلجوقی با تاثیرپذیری از هنرهای اسلامی، ترکی و چینی، عمدتا از طلا و نقره ساخته شده و با سنگ های قیمتی همچون یاقوت و فیروزه تزئین می شدند. نقوش هندسی و اسلیمی و حیوانی در این آثار رواج گستره داشت. در دوره ی ایلخانی نیز، با نفوذ هنر مغول و چینی، زیورآلات با استفاده از طلا، نقره و سنگ هایی نظیر یاقوت، زمرد و لاجورد ساخته می شدند و نقش هایی چون اژدها، پرندگان و دیگر عناصر حیوانی در کنار نقوش هندسی و اسلیمی به کار گرفته می شد. گردنبندها، دستنبندها، گوشواره ها و انگشترها که غالبا با فنون ملیله کاری و مرصع کاری ساخته می شدند از جمله مهمترین نمونه های این دو دوره محسوب می شود. بررسی این آثار نشان می-دهد که زیورآلات سلجوقی و ایلخانی بازتاب دهنده ی پیوند میان سنت های بومی ایران با هنرهایی اسلامی، ترکی، مغولی و چینی هستند و بدین سان گواهی بر غنای فرهنگی و هنری این دوره ها به شمار می روند. این پژوهش به شیوه ی اسنادی و کتابخانه ای انجام گرفته و با رویکردی تحلیلی تطبیقی، زیورآلات این دو دوره را مورد بررسی قرار داده است.

کلیدواژه ها:

زیورآلات سلجوقی ، زیورآلات ایلخانی ، نمادشناسی ، تاثیر هنر چین و مغول.