تحلیل تاثیرات متضاد دستیار هوش مصنوعی بر نوآوری کارکنان کمیته امداد: نقش خودکارآمدی و آگاهی STARA در سازمان های هوشمند

پژوهشی حاضر به بررسی نقش هوش مصنوعی در رفتار نوآورانه کمیته امداد شهرستان ملایر می پردازد. در شرایطی که فناوری های هوش مصنوعی جایگزین بسیاری از فعالیت های انسانی در محیط کار می شوند، اهمیت خلاقیت و نوآوری انسانی بیش از گذشته پررنگ شده است. پژوهش حاضر با تکیه بر مدل تراکنشی استرس، به تناقضی می پردازد که از یک سو نشان می دهد دستیارهای مبتنی بر هوش مصنوعی می توانند به افزایش رفتارهای نوآورانه کارکنان کمک کنند، و از سوی دیگر بیان می کند این ابزارها با تاثیر بر ابعاد روان شناختی کارکنان ممکن است اثری منفی بر نوآوری آنان داشته باشند. دو آزمایش مبتنی بر سناریو در این تحقیق نشان دادند که زمانی که دستیار هوش مصنوعی از سطح بالایی از هوشمندی برخوردار باشد، این امر از طریق افزایش خودکارآمدی خلاق باعث تقویت رفتار نوآورانه کارکنان می شود. همچنین این اثر غیرمستقیم زمانی که سازمان از آمادگی بیشتری برای پذیرش و به کارگیری هوش مصنوعی برخوردار است، شدت بیشتری می یابد. در مقابل، یافته ها نشان دادند که همین دستیار هوشمند در شرایطی که سطح آمادگی سازمان برای استفاده از هوش مصنوعی پایین باشد، از طریق افزایش «آگاهی STARA» (یعنی ترس یا نگرانی کارکنان از جایگزینی توسط فناوری های هوش مصنوعی، ربات ها و اتوماسیون) می تواند به کاهش رفتار نوآورانه منجر گردد. نتایج این پژوهش از نظر نظری و عملی اهمیت زیادی دارند. از منظر نظری، مطالعه حاضر به روشن شدن جنبه های دوگانه تاثیر هوش مصنوعی بر نوآوری کارکنان کمک می کند و از منظر عملی، بیانگر ضرورت افزایش آمادگی سازمانی پیش از پیاده سازی دستیارهای مبتنی بر هوش مصنوعی است تا ضمن بهره مندی از مزایای آن، اثرات منفی احتمالی نیز کاهش یابد.

کلیدواژه ها:

هوش مصنوعی ، خودکارآمدی خلاقانه ، آگاهی از STARA ، آمادگی هوش مصنوعی سازمانی ، رفتار نوآوری ، کمیته امداد