تربیت هیجانی در فضای مجازی؛ چگونگی شکل گیری احساسات دانش آموزان در کلاسهای آنلاین

پژوهش حاضر با هدف بررسی نحوهی شکل گیری احساسات و تربیت هیجانی دانش آموزان در فضای آموزش مجازی و تحلیل تغییرات هیجانی و اجتماعی ناشی از آموزشهای غیرحضوری در نظام آموزشی ایران انجام شده است. با گسترش فناوریهای ارتباطی و افزایش آموزشهای آنلاین، بهویژه پس از همه گیری کرونا، ابعاد هیجانی و اجتماعی آموزش بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته اند. روش پژوهش از نوع توصیفی–پیمایشی و با رویکرد ترکیبی کمی و کیفی است. جامعه آماری شامل دانشآموزان، معلمان و مشاوران مدارس متوسطه کشور در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ بود که از طریق نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای تعداد ۳۷۵ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه هوش هیجانی بر اساس مدل گلمن و مصاحبه های نیمه ساختاریافته گردآوری گردید. نتایج نشان داد آموزش مجازی ضمن فراهم کردن فرصتهایی برای رشد خودتنظیمی و اعتمادبه نفس، موجب کاهش تعاملات عاطفی، همدلی و احساس تعلق اجتماعی در میان دانشآموزان شده است. همچنین، کیفیت ارتباط معلم–دانش آموز، حمایت خانوادگی و مهارتهای دیجیتال از عوامل موثر بر رشد هیجانی در فضای مجازی شناسایی شد. یافتهها بیانگر آن است که بدون طراحی آموزشی متناسب با نیازهای هیجانی دانش آموزان، آموزش آنلاین میتواند به ضعف در مهارتهای اجتماعی و افزایش اضطراب منجر شود. در نتیجه، پیشنهاد میشود سیاستگذاران آموزشی با تدوین راهبردهای مشخص برای تقویت تربیت هیجانی در بستر دیجیتال، آموزش مجازی را به بستری پویا، انسانی و هیجانیتر تبدیل کنند.

کلیدواژه ها:

تربیت هیجانی ، آموزش مجازی ، هوش هیجانی ، تعامل اجتماعی ، آموزش و پرورش ایران ، یادگیری غیرحضوری