تاثیر خواب و الگوی خواب بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ابتدایی

خواب یکی از مولفه های بنیادین در رشد شناختی، هیجانی و تحصیلی دانش آموزان ابتدایی است که کیفیت و نظم آن تاثیر مستقیمی بر تمرکز، حافظه، تنظیم هیجان و انگیزش دارد. کودکی که خواب کافی و منظم دارد در فرآیند بازسازی شناختی، تثبیت حافظه و برقراری تعاملات اجتماعی موثرتر عمل می کند. در این مقاله با رویکرد تحلیلی و نظری، تاثیر خواب بر یادگیری دانش آموزان با بهره گیری از دیدگاه های پیاژه، ویگوتسکی، بندورا، راجرز، دیویی، فرایر و نظریه خودتعیین گری (دسی و رایان) بررسی شده است. پیاژه خواب را زمینه ای برای سازمان دهی مجدد ساختارهای شناختی می داند؛ ویگوتسکی آن را لحظه ی بازسازی ناحیه ی رشد نزدیک (ZPD) از حیث بازآرایی تعاملات اجتماعی تلقی می کند؛ بندورا تاکید دارد که الگوهای خواب از طریق مشاهده و تقلید یاد گرفته می شوند؛ دیویی خواب را بخشی از چرخه تجربه ی یادگیری می بیند؛ راجرز بر اهمیت جنبه های انسان محور و آرامش روانی در یادگیری تاکید دارد؛ فرایر خواب ناکافی را بازتابی از نابرابری اجتماعی می داند و دسی و رایان خواب را مولفه ای در حفظ تعادل نیازهای خودمختاری، شایستگی و ارتباط اجتماعی می دانند. تحلیل نهایی مقاله نشان می دهد که خواب کافی نه تنها بر عملکرد شناختی، بلکه بر انگیزش درونی، نظم رفتاری و سلامت عاطفی تاثیر مثبت دارد و باید در طرح های آموزشی مدارس ابتدایی گنجانده شود.

کلیدواژه ها:

خواب ، الگوی خواب ، یادگیری ، کودکان ابتدایی ، انگیزش تحصیلی ، نظریه های رشد