روش های نوین خواندن و نوشتن در دوره ابتدایی: فراتر از دستور کلاسیک

تحول در آموزش خواندن و نوشتن در دوره ابتدایی، بازتاب تغییر نگرش از یادگیری مبتنی بر دستور و تکرار به یادگیری مبتنی بر معنا، تجربه و خودبیانگری است. روش های کلاسیک آموزش زبان فارسی که بر حفظ قواعد و بازتولید فرم تمرکز دارند، در دهه های اخیر در برابر جریان های نوینی از روان شناسی تربیتی، زبان شناسی کاربردی و فناوری آموزشی قرار گرفته اند. پژوهش حاضر با ماهیت تحلیلی نظری، به بررسی رویکردهای نوین در آموزش خواندن و نوشتن می پردازد؛ ازجمله خواندن تعاملی، نوشتن فرایندمحور، یادگیری مبتنی بر پروژه های زبانی، و استفاده از فناوری دیجیتال در توسعه سواد چندوجهی. با استناد به نظریات ویگوتسکی درباره یادگیری اجتماعی فرهنگی، بندورا در خودکارآمدی، پیاژه در رشد شناختی، و دیویی در یادگیری تجربه گرا، مقاله نشان می دهد که عبور از رویکرد دستورمحور مستلزم تغییر در نقش معلم از انتقال دهنده به تسهیل گر، تغییر ارزشیابی از محصول محور به فرایندمحور، و بازتعریف مفهوم «متن» در محیط یادگیری هوشمند است. یافته های نظری بیانگر آن است که روش های نوین نه تنها مهارت زبانی بلکه تفکر انتقادی، خلاقیت، و خودتنظیمی دانش آموزان را تقویت می کنند. در پایان، چارچوب تحلیلی «سواد پویا» (Dynamic Literacy Framework) پیشنهاد می شود که تلفیقی از تعامل اجتماعی، بیان خلاق و فناوری یادگیرنده محور است.

کلیدواژه ها:

خواندن تعاملی ، نوشتن فرایندمحور ، سواد پویا ، آموزش معنادار ، نظریه ویگوتسکی.