بررسی تنوع زراعی و تنوع باغی محصولات کشاورزی بر میزان تخلیه آب های زیرزمینی در کشور ایران : با رویکردی پانل فضایی

در این مقاله تاثیر تنوع زراعی و باغی را بر تخلیه سطح آب¬های زیرزمینی کشور ایران به تفکیک استان¬ها مورد مطالعه قرار گرفته شده است. در این راستا از داده¬های دوره زمانی ۱۴۰۰-۱۳۹۰ برای ۳۰ استان در مدل پانل فضایی استفاده شده است. جهت محاسبه تنوع زراعی و باغی محصولات کشاورزی ایران در هر استان نیز از شاخص آنتروپی مرکب استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است متغیرهای تنوع زراعی و تنوع باغی دارای اثر مثبت و معنی¬داری بر میزان تخلیه آب¬های زیرزمینی استان¬ها دارد. این یافته¬ها حاکی از آن است، با بالا رفتن تعداد تنوع و نوع محصولات زراعی و باغی، نیاز آبی محصولات نیز افزایش می¬یابد در نتیجه باعث کاهش سطح آب¬های زیرزمینی می¬شود. بعلاوه متغیر تنوع زراعی در هر استان، دارای اثر غیر مستقیم منفی و بی¬معنی می¬باشد. این متغیر دارای اثر مستقیم و اثر کل مثبت و معنی¬داری است. با افزایش یک درصدی تنوع زراعی در یک استان، تخلیه آب زیرزمینی در آن استان و استان¬های مجاور ۰.۴۵ درصد افزایش می¬یابد. در نهایت متغیر تنوع باغی دارای اثر غیرمستقیم منفی و معنی¬داری بر متغیر وابسته و اثر مستقیم و اثر کل مثبت و معنی¬دار می¬باشد. با فرض ثابت بودن شرایط، به ازای هر یک درصد افزایش تنوع باغی یک استان، تخلیه آب زیرزمینی در آن استان و استان¬های مجارو آن به طور متوسط حدود ۰.۶۴ درصد افزایش می¬یابد. بنابراین پیشنهاد می¬شود بخش کشاورزی جهت استفاده بهینه آب¬های زیرزمینی به سمت کشت تخصصی در سطح وسیع مطابق با شرایط محیطی پیش روند.

کلیدواژه ها:

تنوع زراعی ، آب زیر زمینی ، سیاست کشاورزی ، الگوی کشت