شناسایی پیشران های نهایی و راهبردی توانمندسازی صنعت گردشگری با رویکرد مدیریت توسعه پایدار در استان مازندران

زمینه و هدف: امروزه گردشگری فراتر از یک صنعت به مثابه یک پدیده پویای جهانی و اجتماعی بوده و کشورهای پیشرفته، گردشگری را بهترین راه اعتلای فرهنگ، ایجاد تفاهم بین المللی و دستیابی به درآمدهای سرشار اقتصادی می دانند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی پیشران های نهایی و راهبردی توانمندسازی صنعت گردشگری با مدیریت توسعه پایدار در استان مازندران انجام گرفته است.

روش بررسی: جامعه آماری در بخش شناسایی پیشران های نهایی، اساتید رشته مدیریت دولتی، گردشگری و مدیریت شهری در مراکز آموزش عالی و مدیران عالی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور و در بخش شناسایی پیشران های راهبردی، اعضاء هیات علمی و مدیران عالی و میانی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در استان مازندران بودند. روش نمونه گیری، روش هدفمند برای تکنیک های دلفی و تحلیل ساختاری بوده که در مرحله دلفی ۲۰ نفر و در مرحله تحلیل ساختاری ۲۵ نفر انتخاب شدند. داده ها در بخش شناسایی پیشران های نهایی از طریق اجرای تکنیک دلفی با چک لیست نظرسنجی نیمه ساختاریافته (راند اول) و ساختاریافته (راندهای دوم، سوم و چهارم) با استفاده از نرم افزار SPSS و در بخش شناسایی پیشران های راهبردی از طریق اجرای پرسشنامه تاثیرات متقابل با استفاده از نرم افزار DEMATEL Solver بر روی نمونه آماری استخراج و تحلیل شد. برای تعیین روایی در مرحله پیشران های نهایی و راهبردی، محتوای چک لیست نظرسنجی و پرسشنامه تاثیرات متقابل از نظر قابل فهم بودن، رسابودن و گویا بودن مورد تائید پنج تن از خبرگان دانشگاهی و سازمانی قرار گرفته و برای تعیین پایایی چک لیست، با روش آزمون مجدد، ضریب همبستگی به مقدار ۸۵/۰ محاسبه شده و در پرسشنامه تاثیرات متقابل، پایایی با روش آزمون مجدد، به میزان ۸۳/۰، تائید شد.

یافته ها: نتایج بخش دلفی حاکی از آن بوده که توانمندسازی صنعت گردشگری با مدیریت توسعه پایدار، دارای پنج بعد به شرح منابع انسانی، تعامل و مشارکت جوامع محلی، رقابت پذیری، بهسازی اجتماعی و ارزش های فرهنگی در قالب ۲۷ پیشران نهایی بوده است. طبق یافته های بخش تحلیل ساختاری، «تعهد سازمانی» به عنوان پیشران راهبردی بعد «منابع انسانی»، «ترویج فرهنگ گردشگرپذیری» به عنوان پیشران راهبردی بعد «تعامل و مشارکت جوامع محلی»، «کیفیت و کمیت اقامتگاه ها» به عنوان پیشران راهبردی بعد «رقابت پذیری»، «سرمایه اجتماعی» به عنوان پیشران راهبردی بعد «بهسازی اجتماعی» و «آداب و رسوم منطقه» به عنوان پیشران راهبردی بعد «ارزش های فرهنگی»، تعیین گردید.

بحث و نتیجه گیری: توانمندسازی صنعت گردشگری با رویکرد توسعه پایدار، معضلات اجتماعی – فرهنگی و زیست محیطی را در کنار مشکلات اقتصادی موجود در این صنعت به میزان زیادی کاهش خواهد داد.

کلیدواژه ها:

توانمندسازی ، توسعه پایدار ، رقابت پذیری ، صنعت گردشگری