مقاومت معلمان در برابر رویکردهای نوآورانه آموزش توانش های زیستی دانش آموز

هدف پژوهش حاضر بررسی دلایل و ابعاد مقاومت معلمان در برابر رویکردهای نوآورانه آموزش توانش های زیستی دانش آموزان است. توانش های زیستی (Biological Competencies) شامل آن دسته از مهارت ها و نگرش هایی اند که به درک فرآیندهای حیاتی بدن، رفتارهای سلامت محور و ارتباط انسان با محیط زیست مربوط می شوند. در دهه اخیر، سیاست های آموزشی جهانی و ملی ایران (سند تحول بنیادین، ۱۳۹۲) بر تلفیق زیست شناسی کاربردی در برنامه های درسی تاکید کرده اند، اما اجرای عملی این رویکرد با مقاومت قشر معلمان روبه رو بوده است (رضایی، ۱۴۰۱؛ احمدپور، ۱۴۰۲). روش پژوهش از نوع تحلیلی–مروری نظام مند (Systematic Analytical Review) است که با رویکرد کیفی به تحلیل ۵۸ منبع علمی منتشرشده بین سال های ۱۳۸۵ تا ۲۰۲۴ پرداخته؛ داده ها با کدگذاری تماتیک و فراتحلیل مفهومی بررسی شدند. یافته ها نشان می دهد که مقاومت معلمان عمدتا ناشی از سه منبع است: (۱) نگرش منفی به تغییر الگوی سنتی تدریس، (۲) نبود زیرساخت های حمایتی سازمانی، و (۳) عدم تطابق مهارت های معلمان با فناوری های آموزشی زیستی. نتایج تحلیل بر اهمیت توانمندسازی حرفه ای معلمان، بازنگری در نظام پاداش آموزشی و طراحی برنامه های تلفیقی با مشارکت معلمان در فرآیند تصمیم گیری تاکید دارد. این مقاله نتیجه می گیرد که غلبه بر مقاومت، مستلزم بازسازی فرهنگی و شناختی در سطح مدرسه و نظام آموزشی است؛ تحول پایدار تنها زمانی رخ می دهد که معلمان از مصرف کننده سیاست آموزشی به شریک فعال در فرآیند نوآورانه تبدیل شوند (خسروی، ۱۳۹۹).

کلیدواژه ها:

نوآوری آموزشی ، مقاومت معلمان ، توانش های زیستی ، تحول مدرسه ، یادگیری تلفیقی