آموزش تفکر انتقادی در مدارس: ضرورتی برای نظام تعلیم و تربیت در عصر حاضر

در جهان پیچیده و مملو از اطلاعات امروز، توانایی تفکر انتقادی به یکی از اساسیترین مهارتهای شهروندی موثر و نیروی کار شایسته تبدیل شده است. این مقاله با هدف تبیین ضرورت، مفاهیم، چالشها و راهکارهای آموزش تفکر انتقادی در مدارس ایران نگاشته شده است. روش تحقیق حاضر، تحلیلی-مروری بر پایه مطالعه اسناد کتابخانهای و پژوهشهای مرتبط است. یافته ها نشان میدهد که با وجود تاکید اسناد بالادستی مانند سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بر پرورش تفکر و تعقل، نظام آموزشی ایران به دلایلی همچون غلبه رویکرد انتقال محفوظات، حجم سنگین کتب درسی، کمبود زمان، ناآشنایی معلمان و فقدان برنامه درسی صریح برای آموزش تفکر انتقادی، در عمل چندان موفق نبوده است. این مقاله پس از بررسی مفاهیم کلیدی و پیشینه تحقیق، به تحلیل مبانی نظری و ضرورتهای آموزش تفکر انتقادی میپردازد. در ادامه، مهمترین چالشهای پیشرو شامل موانع ساختاری، فرهنگی و آموزشی شناسایی و راهکارهای عملیاتی در سطوح کلان (سیاستگذاری و برنامهریزی درسی)، میانی (توانمندسازی معلمان و توسعه منابع) و خرد (تغییر روشهای تدریس و ارزشیابی) ارائه شده است. نتیجهگیری کلی حاکی از آن است که گنجاندن صریح و نظاممند آموزش تفکر انتقادی در برنامه درسی ملی، تربیت و توانمندسازی معلمان و تغییر رویکرد ارزشیابی از حافظه محوری به سنجش مهارتهای فکری، از ارکان اصلی تحقق این هدف است. در پایان، پیشنهادهایی برای اجراییسازی راهکارها ارائه گردیده است.

کلیدواژه ها:

آموزش ، تفکر ، انتقادی ، تعلیم ، تربیت