نقش تغذیه حین بارداری بر نقایص لوله عصبی(NTD)

بهبود پیامدهای بارداری همواره از اهداف مهم برنامه های بهداشت عمومی بوده است. از میان متغییرهایی که برای بهبود پیامدهای بارداری مورد توجه بوده اند تغذیه مادر تاثیر اثبات شده ای بر پیامدهای بارداری دارد. از آنجایی که یکی از مهمترین علت نقایص لوله ی عصبی تغذیه نادرست مادر حین بارداری است مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش تغذیه حین بارداری بر نقایص لوله ی عصبی انجام شده است. نقایص لوله عصبی (Neural Tube Defects - NTDs) از جدی ترین ناهنجاری های مادرزادی دستگاه عصبی مرکزی محسوب می شوند که در مراحل اولیه تکامل جنین، معمولا بین روزهای ۲۱ تا ۲۸ پس از لقاح، به دلیل بسته نشدن کامل لوله عصبی ایجاد می شوند. شایع ترین انواع این نقایص شامل اسپینا بیفیدا (Spina Bifida)، آنسفالی (Anencephaly) و انسفالوسل (Encephalocele) هستند که هرکدام می توانند پیامدهای شدید عصبی، حرکتی و حتی مرگ جنین را به دنبال داشته باشند. تحقیقات گسترده در حوزه پزشکی و تغذیه نشان داده اند که تغذیه صحیح مادر در دوران پیش از بارداری و سه ماهه نخست آن، نقش اساسی در کاهش خطر بروز این نقایص ایفا می کند.در میان عوامل تغذیه ای، کمبود اسید فولیک (ویتامین B۹) یکی از مهم ترین ریسک فاکتورها برای بروز NTDs به شمار می آید. شواهد قوی علمی حاکی از آن است که مصرف روزانه مکمل اسید فولیک حداقل یک ماه پیش از بارداری و تا پایان سه ماهه اول، می تواند تا ۷۰ درصد از بروز این ناهنجاری ها جلوگیری کند. علاوه بر اسید فولیک، کمبود سایر ریزمغذی ها نظیر ویتامین B۱۲، روی، آهن، کولین، و ویتامین A نیز با افزایش احتمال بروز این ناهنجاری ها در ارتباط هستند. همچنین رژیم غذایی نامتعادل، کم تنوع و فاقد کیفیت به ویژه در مادران کم برخوردار یا دارای سابقه بیماری های مزمن، می تواند وضعیت تغذیه ای جنین را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.از سوی دیگر، برخی عوامل مانند مصرف الکل، استعمال دخانیات، چاقی، دیابت کنترل نشده و استفاده از برخی داروهای خاص (مانند داروهای ضدصرع) نیز می توانند اثرات منفی مضاعفی در کنار سوءتغذیه ایجاد کرده و احتمال بروز NTDs را افزایش دهند. بر این اساس، تدوین سیاست های ملی برای غنی سازی مواد غذایی (مانند آرد با اسید فولیک)، آموزش گسترده به زنان در سنین باروری، ارائه خدمات مشاوره تغذیه ای پیش از بارداری، و غربالگری وضعیت تغذیه ای در دوران پیش از بارداری و اوایل آن از راهکارهای موثر برای پیشگیری از این نقایص هستند.

کلیدواژه ها:

تغذیه بارداری ، نقایص لوله عصبی ، ذخایر معدنی ، آگاهی پایین ، انانسفالی ، اسپینابی فیدا