مرور تاریخی کاربردهای دارویی رازیانه در متون طب ایرانی

در این مقاله، با هدف بررسی تاریخی کاربردهای دارویی گیاه رازیانه (Foeniculum vulgare Mill) در متون طب سنتی ایرانی، متون شاخصی همچون الحاوی فی الطب اثر محمدبنزکریای رازی، القانون فی الطب اثر ابن سینا، الابنیه عن حقایق الادویه اثر ابومنصور موفق هروی، ذخیره خوارزمشاهی اثر سید اسماعیل جرجانی و مخزن الادویه اثر عقیلی خراسانی از نظر تطبیقی تحلیل شدند. این پژوهش به شیوه ای کیفی و با رویکرد تاریخی تحلیلی، به استخراج داده هایی درباره اندام های مورداستفاده، شیوه های مصرف، بیماری های هدف و ویژگی های مزاجی گیاه پرداخته است. یافته ها نشان می دهد رازیانه در طب ایرانی به عنوان گیاهی با مزاج گرم و خشک، جایگاهی ممتاز داشته و برای درمان اختلالات گوارشی، تنفسی، بینایی، افزایش شیر، تنظیم قاعدگی و دفع سموم از آن استفاده می شده است. تفاوت هایی در تاکید بر کاربردهای خاص در منابع گوناگون مشاهده می شود که بازتاب دهنده نگرش ها و تجارب متفاوت حکمای طب ایرانی است. تحلیل تطبیقی این داده ها با شواهد داروشناسی نوین می تواند زمینه ساز استفاده علمی و بالینی از این گیاه در پزشکی مکمل و داروسازی سنتی باشد.

کلیدواژه ها:

Foeniculum ، History of Medicine ، Persian Medicine ، Pharmacology ، رازیانه ، تاریخ پزشکی ، طب ایرانی ، داروشناسی