تاثیر هوش مصنوعی تفسیرپذیر(XAI) بر اعتماد مصرف کنندگان در پلتفرم های تجارت الکترونیک: مطالعه ای موردی در بازار ایران

در سال های اخیر، استفاده از الگوریتم های هوش مصنوعی در پلتفرم های تجارت الکترونیک برای شخصی سازی تجربه کاربری، پیشنهاد محصول و تصمیم گیری های بازاریابی گسترش یافته است. با این حال، ماهیت «جعبه سیاه» بودن بسیاری از این سیستم ها، اعتماد کاربران را به چالش کشیده است. هوش مصنوعی تفسیرپذیر (Explainable Artificial Intelligence یا XAI) به عنوان راه حلی برای افزایش شفافیت و قابلیت درک تصمیمات الگوریتمی مطرح شده است. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر XAI بر اعتماد مصرف کنندگان در پلتفرم های تجارت الکترونیک در ایران انجام شده است. روش تحقیق از نوع توصیفی-پیمایشی و جامعه آماری شامل کاربران فعال پلتفرم های تجارت الکترونیک در ایران (مانند دیجی کالا، بامیلو، ترب) است. داده ها با استفاده از پرسشنامه استاندارد جمع آوری و با روش های آمار توصیفی و تحلیل رگرسیون خطی چندمتغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان می دهد که شفافیت الگوریتمی، قابلیت توضیح پذیری تصمیمات و کنترل کاربر بر فرآیند تصمیم گیری، به طور معناداری بر اعتماد مصرف کننده تاثیر مثبت دارند. این نتایج می تواند به توسعه دهندگان پلتفرم های تجارت الکترونیک در طراحی سیستم های اخلاقی، شفاف و کاربرمحور کمک کند.

کلیدواژه ها:

هوش مصنوعی تفسیرپذیر (XAI) ، اعتماد مصرف کننده ، تجارت الکترونیک ، شفافیت الگوریتمی ، رفتار کاربر