استفاده از فناوری های واقعیت مجازی و هوش مصنوعی برای تمرین کنترل خشم

امروزه مدیریت هیجانات و به ویژه کنترل خشم، به عنوان یکی از چالش های اساسی در سلامت روان و توسعه مهارت های اجتماعی، مورد توجه محققان، روان شناسان و مربیان آموزشی قرار گرفته است. پرخاشگری و ناتوانی در مدیریت هیجانات منفی می تواند پیامدهایی گسترده در روابط بین فردی، عملکرد تحصیلی و سلامت روانی فرد داشته باشد و به ویژه در محیط های آموزشی، دانش آموزانی که مهارت کنترل خشم پایینی دارند، اغلب با مشکلات رفتاری، کاهش انگیزه و اختلال در تعاملات اجتماعی مواجه می شوند (احمدی، ۱۴۰۰). در همین راستا، فناوری های نوین، به ویژه واقعیت مجازی (Virtual Reality – VR) و هوش مصنوعی (Artificial Intelligence – AI)، فرصت هایبی سابقه ای برای طراحی محیط های آموزشی و تمرینات هیجانی فراهم آورده اند که می توانند به بهبود توانمندی های کنترل خشم کمک کنند. این پژوهش با هدف بررسی و طراحی سیستم هوشمند مبتنی بر واقعیت مجازی و هوش مصنوعی برای تمرین کنترل خشم انجام شده است. فناوری واقعیت مجازی امکان ایجاد محیط هایشبیه سازی شده و ایمن را برای تجربه و تمرین مواجهه با موقعیت هایتحریک کننده فراهم می کند، به گونه ای که کاربر بدون مواجهه واقعی با شرایط خطرناک، فرصت تمرین مهارت های هیجانی خود را پیدا می کند. از سوی دیگر، هوش مصنوعی با تحلیل لحظه ایداده های رفتاری، فیزیولوژیک و هیجانی کاربران، امکان ارائه بازخورد فوری و شخصی سازی شده را فراهم می آورد (حیدری، ۱۳۹۸). این ترکیب فناوری های هوشمند، مزیت دوگانه ای دارد: نخست، تمرین مهارت های کنترل خشم در محیطی امن و قابل تنظیم و دوم، پایش دقیق رفتارها و واکنش های هیجانی برای ارائه بازخورد هدفمند. روش انجام این پژوهش، از نوع پژوهش کاربردی–تجربی با رویکرد ترکیبی است و شامل جمع آوریداده های کمی از طریق پرسشنامه های استاندارد سنجش خشم و مهارت های کنترل هیجانی، داده های فیزیولوژیک شامل ضربان قلب، الگوی تنفس و واکنش های پوست، و داده های رفتاری ثبت شده توسط سیستم هوش مصنوعی بود. همچنین، داده های کیفی از طریق مصاحبه با شرکت کنندگان و معلمان یا روان شناسان برای ارزیابی تجربه کاربری و اثربخشی مداخلات جمع آوری شد. داده های کمی با استفاده از آزمون های آماری مقایسه پیش آزمون و پس آزمون و تحلیل واریانس بررسی شد و داده های کیفی با روش تحلیل مضمون تفسیر گردید. یافته ها نشان داد که استفاده از محیط های واقعیت مجازی به همراه تحلیل و بازخورد هوش مصنوعی، توانست سطح خشم و پرخاشگری کاربران را به طور معناداری کاهش دهد و مهارت های خودتنظیمی و کنترل هیجانات را افزایش دهد (p < ۰.۰۱). علاوه بر این، تحلیل کیفی نشان داد که شرکت کنندگانتجربه ایواقع گرایانه و آموزنده از موقعیت هایتحریک کننده داشتند و بازخورد شخصی سازی شده سیستم، موجب افزایش انگیزه و تعهد به تمرین مهارت های هیجانی شد. یافته ها همچنین نشان داد که این فناوری هامی توانند به عنوان مکمل مداخلات روان شناختی سنتی عمل کرده و به معلمان و روان شناسان کمک کنند تا با داده های دقیق و لحظه ای، تصمیمات آموزشی و تربیتی خود را بهینه نمایند. با توجه به نتایج به دست آمده، می توان نتیجه گرفت که ادغام واقعیت مجازی و هوش مصنوعی در تمرین مهارت کنترل خشم، فرصت های منحصر به فردی برای بهبود سلامت روان و رشد مهارت های اجتماعی ایجاد می کند. این پژوهش نشان می دهد که فناوری های نوین می توانند فرآیند آموزش هیجانی را از حالت صرفا نظری و کلامی به تمرین عملی، تعاملی و شخصی سازی شده تبدیل کنند و به دانش آموزان و افراد در سنین مختلف کمک کنند تا توانایی مواجهه با موقعیت هایتحریک کننده و مدیریت خشم خود را بهبود بخشند.

کلیدواژه ها:

هوش مصنوعی ، واقعیت مجازی ، کنترل خشم ، مهارت های هیجانی ، آموزش تعاملی ، سلامت روان ، بازخورد شخصی سازی شده ، محیط شبیه سازی شده.