اثربخشی یادگیری ترکیبی (Blended Learning) بر کیفیت تدریس دبیران زبان

در دهه های اخیر، تحول دیجیتال در آموزش سبب ظهور الگوهای نوینی از یاددهی–یادگیری گردیده است که در میان آن ها، یادگیری ترکیبی (Blended Learning) جایگاهی محوری در ارتقای کیفیت تدریس به ویژه در حوزه آموزش زبان دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی یادگیری ترکیبی بر کیفیت تدریس دبیران زبان انگلیسی دوره متوسطه انجام گرفته است. جامعه آماری شامل دبیران زبان انگلیسی مدارس متوسطه شهرهای بزرگ ایران بوده و نمونه آماری به صورت هدفمند و بر اساس تجربه آنان در استفاده از محیط های مجازی انتخاب گردیده است. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه کیفیت تدریس، فرم ارزیابی مهارت های فنی و ارتباطی، و مصاحبه نیمه ساختاریافته جهت تحلیل کیفی تجربه دبیران از به کارگیری رویکرد ترکیبی بوده است.یافته ها نشان دادند که به کارگیری یادگیری ترکیبی منجر به افزایش تعامل معلم–دانش آموز، تنوع راهبردهای آموزشی، ارتقای خودکارآمدی معلمان در استفاده از فناوری های آموزشی، و بهبود درک فرایند زبان آموزی از دیدگاه یادگیرندگان می شود. از نظر نظری، این الگو با رویکرد «یادگیری سازنده گرایی اجتماعی» ویگوتسکی انطباق دارد که تعامل و همکاری را محور رشد شناختی می داند و همچنین با نظریه «خودتعیین گری» (Deci & Ryan) سازگار است که بر ارضای نیازهای روان شناختی خودمختاری، شایستگی و ارتباط تاکید دارد.نتایج تحلیل همبستگی و رگرسیون چندگانه نشان می دهد که مولفه های دسترسی پذیری محتوا، بازخورد مستمر دیجیتال، آموزش تلفیقی حضوری–مجازی، و حمایت سازمانی از فناوری های آموزشی به طور معناداری بر ابعاد کیفیت تدریس شامل برنامه ریزی آموزشی، سنجش عملکرد یادگیرندگان و مدیریت تعامل کلاسی اثرگذارند (p<۰.۰۱). داده های کیفی نیز موید آن است که یادگیری ترکیبی زمینه ساز تحول در نقش دبیر از انتقال دهنده اطلاعات به تسهیل گر یادگیری و رشد حرفه ای است؛ به نحوی که معلمان از فرایندهای بازاندیشی تدریس خود سخن گفته اند و آن را موجب افزایش انگیزش شغلی و رضایت حرفه ای دانسته اند.در مجموع، نتایج این پژوهش بیانگر آن است که یادگیری ترکیبی نه تنها موجب ارتقای کیفیت تدریس دبیران زبان و غنی سازی محیط آموزشی می شود، بلکه به عنوان یک راهکار موثر در توسعه مهارت های فناورانه و بازاندیشی روش های سنتی تدریس قابل توصیه است. این دستاورد می تواند چارچوبی برای سیاست گذاران آموزشی جهت طراحی برنامه های توسعه حرفه ای معلمان در عصر یادگیری دیجیتال فراهم سازد.

کلیدواژه ها:

یادگیری ترکیبی ، کیفیت تدریس ، دبیران زبان ، سازنده گرایی اجتماعی ، خودتعیین گری ، آموزش دیجیتال ، توسعه حرفه ای معلمان