ارزشیابی در آموزش و پرورش: از آزمون های سنتی به سیستم های پویا و تعامل گرا

نظام های آموزشی در دهه های اخیر با تحولات گسترده ای در رویکردهای ارزشیابی مواجه شده اند. آزمون های سنتی، که عمدتا مبتنی بر سنجش حافظه، نمره محوری و ارزیابی پایانی هستند، نتوانسته اند پاسخ گوی نیازهای تربیتی، شناختی و اجتماعی نسل جدید باشند. این نوع ارزشیابی، با تمرکز بر نتایج و غفلت از فرایند یادگیری، موجب بروز پیامدهایی چون اضطراب تحصیلی، سطحی نگری، کاهش انگیزش و نابرابری آموزشی شده است. در مقابل، رویکردهای نوین ارزشیابی، با تاکید بر سنجش فرایندی، بازخورد سازنده، مشارکت فعال دانش آموز، و بهره گیری از فناوری های تعاملی، زمینه ساز تحول در آموزش و یادگیری شده اند. این مقاله با رویکردی تحلیلی و تربیت محور، به بررسی گذار از آزمون های سنتی به سیستم های ارزشیابی پویا و تعامل گرا می پردازد. ابتدا با تکیه بر نظریه های یادگیری مدرن، ابعاد مفهومی ارزشیابی نوین تبیین می شود. سپس با مرور پژوهش های داخلی و بین المللی، چالش های ارزشیابی سنتی و ظرفیت های سنجش چندبعدی تحلیل می گردد. در بخش پایانی، راهکارهایی برای طراحی ارزشیابی های یادگیرنده محور، توانمندسازی حرفه ای معلمان، توسعه ابزارهای سنجش بومی، و تلفیق فناوری با فرآیند ارزشیابی ارائه شده است. مقاله تاکید دارد که ارزشیابی، اگر در خدمت یادگیری و رشد فردی قرار گیرد، می تواند به ابزاری برای تحول تربیتی، ارتقاء کیفیت آموزش، و پرورش انسان های خلاق، مشارکت جو و خودارزیاب تبدیل شود.

کلیدواژه ها:

ارزشیابی آموزشی ، آزمون سنتی ، سنجش فرایندی ، یادگیری تعامل گرا ، بازخورد سازنده ، فناوری در آموزش