نقش مدارس ابتدایی در نهادینه سازی ارزش ها و هنجارهای شهروندی دیجیتال

این مقاله مروری با هدف واکاوی نقش بنیادین و حساس مدارس دوره ابتدایی در فرآیند «نهادینه سازی» ارزش ها و هنجارهای شهروندی دیجیتال تدوین شده است. در دورانی که کودکان از سنین پیش دبستانی با ابزارهای دیجیتال و فضاهای آنلاین در ارتباط هستند، دوره ابتدایی به عنوان نخستین و رسمی ترین نهاد تربیتی، نقشی غیرقابل جایگزین در شکل دهی به شخصیت دیجیتال آن ها ایفا می کند. مسئله اصلی این است که سواد فنی و توانایی کار با ابزارها، به مراتب سریع تر از بلوغ اخلاقی و توانایی درک پیامدهای رفتار آنلاین رشد می کند. این شکاف، نیازمند مداخله آموزشی هدفمند، زودهنگام و مبتنی بر ارزش است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و مرور نظام مند ادبیات، به بررسی این موضوع می پردازد که مدارس ابتدایی چگونه می توانند مفاهیم انتزاعی شهروندی دیجیتال، مانند همدلی، احترام، مسئولیت پذیری و ایمنی را به هنجارهای رفتاری ملموس و ارزش های درونی شده برای کودکان تبدیل کنند. یافته های این بررسی نشان می دهد که موفقیت در این عرصه، نه از طریق دروس مجزا و فنی، بلکه از طریق یک «رویکرد مدرسه-جامع» حاصل می شود. این رویکرد مستلزم ادغام مفاهیم شهروندی دیجیتال در تار و پود برنامه درسی، استفاده از روش های تدریس مبتنی بر قصه و بازی، الگوسازی فعال توسط معلمان، و مهم تر از همه، ایجاد یک شراکت قوی و هماهنگ با والدین است. دوره ابتدایی، پنجره طلایی برای کاشتن بذرهای اخلاق دیجیتال است؛ بذرهایی که اگر به درستی کاشته شوند، شهروندانی مسئول و آگاه را در آینده تضمین خواهند کرد.

کلیدواژه ها:

مدارس ابتدایی ، شهروندی دیجیتال ، نهادینه سازی ارزش ها ، هنجارهای دیجیتال ، سواد رسانه ای ، تربیت اخلاقی