واکاوی نقش نظام آموزشی در پرورش شهروند دیجیتال مسئول و آگاه

این مقاله مروری، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و بررسی نظام مند منابع کتابخانه ای، به واکاوی عمیق نقش و مسئولیت «نظام آموزشی» در پرورش «شهروندان دیجیتال مسئول و آگاه» می پردازد. در عصری که فناوری های دیجیتال به تار و پود زندگی روزمره، هویت یابی و فرآیندهای یادگیری نفوذ کرده اند، نظام های آموزشی با چالشی بی سابقه برای بازتعریف اهداف و کارکردهای خود مواجه هستند. هدف این پژوهش، فراتر رفتن از بررسی های خرد و تمرکز بر نقش آفرینان منفرد (مانند معلم یا والد) و تحلیل کلان «سیستم» آموزشی شامل سیاست گذاری ها، برنامه های درسی، فرآیندهای تربیت معلم و زیرساخت های فرهنگی و فنی است. مسئله اصلی این است که اغلب یک گسست عمیق میان اهداف اعلامی نظام های آموزشی برای تربیت شهروندان آینده و واقعیت های زیسته دانش آموزان در یک «فرهنگ مشارکتی» و «جامعه پسا دیجیتال» وجود دارد. یافته های این مرور نشان می دهد که پرورش شهروند دیجیتال مسئول و آگاه، صرفا با افزودن چند واحد درسی سواد رسانه ای یا کارگاه های فنی محقق نمی شود. این امر مستلزم یک تحول سیستمی همه جانبه است؛ تحولی که در آن، تفکر انتقادی، اخلاق دیجیتال و شایستگی های مشارکتی در تمام ارکان نظام آموزشی، از سطح سیاست گذاری کلان تا عملکرد روزمره کلاس درس، ادغام شود. این مقاله استدلال می کند که نظام آموزشی باید از یک رویکرد واکنشی و محافظه کارانه (متمرکز بر محدودیت و ایمنی) به یک رویکرد کنشگر، پیشرو و توانمندساز (متمرکز بر آگاهی انتقادی و مشارکت مسئولانه) گذار کند تا بتواند رسالت خود را در عصر جدید به انجام رساند.

کلیدواژه ها:

نظام آموزشی ، شهروند دیجیتال ، مسئولیت پذیری ، آگاهی ، سواد رسانه ای ، سیاست گذاری آموزشی